تاریخ قراباغ قسمت دوم
پیدایش تُرکان در اران «جمهوری آذربایجان کنونی»
کتاب« آران و آذربایجان»،دکتر عنایت الله رضا،نشر هزار،۱۳۹۰
بنابر اسناد و مدارک و نوشته های مورخان چینی، ایرانی، رومی، ارمنی و تازی معلوم و روشن است که کوچ تُرک ها به سرزمین های بسیار دوردست آسیای میانه در سدۀ ششم میلادی و در روزگار شاهنشاهی ساسانیان آغاز شد. با این همه تُرک ها حتی در نخستین سده های اسلامی نیز آسیای میانه را در اختیار نداشتند. از این رو ادّعای مورّخان تُرک و عثمانی، مبنی بر تُرک بودن اقوام آسیای میانه در روزگار باستان، فاقد هر گونه دلیل ومدرک است.
دکتر عنایت الله رضا، نویسنده، مترجم و محقق تاریخ و جغرافیای تاریخی ایرانی در اثبات تُرک نبودن مردم ساکن سرزمین های آسیای میانه در روزگار باستان به نام های جغرافیایی استناد کرده و می گوید:
«نامهای شهرها، کوه ها و رودها همه از زبان مردم ساکن سرزمین ها پدید آمده اند، نگاهی گذرا به اسم مکان ها و نواحی مسکونی آسیای میانه نشان می دهد که مردم این سرزمین از نژاد تُرکان نبودند و به زبان تُرکی نیز سخن نمی گفتند بَل که تمام این نام ها مؤید ایرانی بودن آن ها است.»
از سدۀ ششم میلادی تُرکان به سرزمین های آسیای میانه راه یافتند و از سده چهارم هجری به تأسیس دولت هایی در آن نواحی پرداختند و متعاقب آن دولت بزرگ تُرکان را در آسیای مرکزی و غربی پدید آوردند. این نکته سبب شد که برخی از مورّخان پیرامون سرزمین تُرک ها، که از جنوب سیبری و سرزمین آلتای به این نواحی راه یافتند، راه خطا به پیمایند و توران یا تورانیان را تُرک به خوانند. اینان روزگار خود را ملاک داوری قرار دادند و چون قبایل غُز و قُپچاق در ماوراءالنهر سُکنی یافتند و در دشت های آسیای میانه زبان تُرکی رواج یافت.
بنابه نوشته،واسیلی وِلادیمیر بارتولد شرق‌شناس معروف روس,«ایرانی را از میدان به در کرد و چنین گمانی پدید آمد که گویا تورانیان تُرک بوده اند.»
مورّخان پان ترکیست نه تنها آسیای مرکزی بَل که بخش بزرگی از جهان، از جمله منطقۀ اورارتو«پادشاهی ارمنستان بزرگ»، را سرزمین توران نامیده اند و منکر وجود قوم ارمنی و سرزمین ارمنستان شده اند.
این جعل و تحریفی است آشکار در مسئلۀ منشأ ارمنیان و دیگر اقوام شرق باستان که در نوشته های تاریخی جعلی ترکیه می توان یافت. این جعل و تحریف پیش از هر چیز از ایدئولوژی پان ترکیسم و مولود مشابه آن پان تورانیسم منشأ گرفته است. هرگاه ایدئولوژی پان ترکیسم درجهت اثبات سیاست توسعه طلبانۀ ترک ها نسبت به اقوام ترکی زبان عمل می کند پان تورانیسم مبلغ اندیشۀ تأسیس کشور ,توران بزرگ، است که از اقیانوس کبیر تا اسکاندیناوی و دریای مدیترانه کشیده شده است. در واقع پان تورانیسم و پان ترکیسم ایدئولوژی واحدی هستند.
پیرامون نام تور چنین به نظر می رسد که تورانیان شاخه ای از آریاییان بودند که از فرهنگ کم تری برخوردار شدند. میان دو گروه ایرانیان و تورانیان دشمنی وجود داشت.
از سدۀ ششم میلادی، که تُرک ها به آسیای میانه راه یافتند، شباهت این دو نام سبب شد که برخی نام توران را با نام تُرک ها یکی بدانند. حال آنکه رابطه ای میان این دو نام وجود نداشت. هر جا که محقّقان اروپایی در تشخیص قومی عاجز ماندند آنان را غیر سامی و غیر هندواروپایی نامیدند، که هرگز این نظر شامل قبایل تورانی نبوده است. مورّخان تُرک، بی اندک توجّهی، به مفاهیم نژادی و جغرافیایی دست تجاوز و تطاول دراز کردند و با تردستی و زرنگی آنان را تُرک نامیدند. حال آنکه ,تورانی، هیچگاه به معنای تُرک نبوده است.
اینک برای اینکه حیطۀ ادعّای مورّخان پان ترکیست تا اندازه ای روشن شود برخی از نوشته هایشان از نظر خوانندگان می گذرد.
طغان، مورخ تُرک: ,هوریان همانند شومریان و ایلامیان از تُرکان نخستین اند،.
علی کمال، مورخ تُرک، دولت اورارتو (پادشاهی ارمنستان بزرگ )را ,تُرک تورانی، نامیده است.
گون آلتای،مورخ تُرک، شومریان،سوبارها،هوریان،ایلامیان،کوتیان،کاسیان،میتانیان و هیتیان را ,به طور قطع ویقین، ترک دانسته است. تازه احتمال تُرک بودن اکدیان، آشوریان، آرامیان و یهودیان نیز وجود دارد.
مورخان پان ترکیست مادها، پارت ها و کُردها را نیز تُرک دانسته اند. آنها تجاوز خویش را به سرزمین هخامنشیان نیز بسط و گسترش دادند و پدید آورندگان فرهنگ و تمدن شوش را تُرک دانستند.
به گفتۀ ولادیمیر مینورسکی «هر جا که مسائل علمی حل نشده ای درزمینۀ فرهنگ اقوام شرق باستان پدید آید. تُرکان بی درنگ دست خود را همان جا دراز می کنند.»
