ترکیه در پی پایان دادن به جنایتی است که در ۱۹۱۵ نیمه تمام ماند.
ایساک یونانسیان،کارشناس مسایل قفقاز و ترکیه
ایساک یونانسیان می نویسد:
بعد از نبردهای تابستان گذشته استان تاووش، که با شکست ارتش باکو همراه شد، جمهوری آذربايجان به خصوص الهام علی اف مشروعیت و اعتبار خود را از دست داد و موجب اعتراضات فراوانی گردید. علی اف در آن مقطع جهت رهایی از انتقادات داخلی، سیاست های وزارت امور خارجه آذربایجان در مذاکرات را نسنجیده و دلیل شکست معرفی کرد و اقدام به برکناری الیار ممدیارف نمود.
در ماه های گذشته به اذعان اکثر تحلیلگران سیاسی ارمنی بروز جنگی قریب الوقوع انتظار می رفت زیرا الهام علی اف بدنبال نجات اعتبار و مشروعیت خود بود و ترکیه نیز پی بازگشایی جبهه ای جدید و امتیاز گیری از روسیه و ایران.
ترکیه که در سال های اخیر بوضوح از احیای امپراتوری عثمانی و نوعثمانی گری سخن می گفت و در آرزوی تحقق پانتورانیسم بود پس از شکست سیاست هایش در تقابل با روسیه که ابتدا در سوریه وسپس لیبی روی داد به فکر بازگشایی جبهه ای جدید اینبار در قفقاز افتاد. ترکیه از این کار سه هدف عمده را دنبال می کند.
نخست اینکه جنایتی که در ۱۹۱۵ علیه ارمنیان نیمه تمام مانده بود این بار بدست باکو به اتمام برساند. دوم از طریق جنگ و تقابل مستقیم با ارمنستان اتصال ترکیه از طریق نخجوان به جمهوری باکو را تسهیل کند. بی جهت نیست که ترکیه از سه ماه قبل قوای نظامی خود را وارد نخجوان کرده و مدت طولانی به همراه باکو به تمرین نظامی پرداخت. فراموش نکنیم که هم اکنون نیز قوای نظامی ترکیه در این جمهوری در حال آماده باش می باشد.سوم این که رجب طیب اردوغان بطور غیر مستقیم نیز در فکر تقابل با ایران و روسیه است. اردوغان که به حق او را پدرخوانده ده‌ها هزار تروریست تکفیری در سوریه می نامند، طی هفته های گذشته هزاران تروریست تکفیری را که اکنون بیکار و باری اضافی بر دوش ترکیه محسوب می شوند به باکو و خط تماس مرزی با جمهوری آرتساخ و نزدیکی مرز با ایران منتقل کرد.
با نگاهی به اظهارات ویدئویی هفته گذشته الهام علی اف در مجمع عمومی سازمان ملل و همچنین اظهارات رجب طیب اردوغان طی روزهای گذشته می شد فهمید که آن ها در حال زمینه چینی برای حمله ای همه جانبه می باشند. الهام علی اف در سخنانش دست پیش گرفته و به دروغ گفته بود که نیکول پاشینیان در مذاکرات کارشکنی کرده و ارمنستان نیروهای(PKK)را به خط تماس با آذربایجان منتقل کرده است. اردوغان نیز گفته بود:
نیروهای ارتش ارمنستان باید از سرزمین‌های جمهوری آذربایجان خارج شوند. زمان پایان دادن به بحران ناگورنو-قره باغ رسیده است. این اظهارنظر اردوغان در حالی بیان شد که ارتش ترکیه حدود ۱۰ هزار کیلومتر از خاک کشور سوریه را به صورت غیرقانونی اشغال کرده و حاضر به عقب‌نشنی صلح‌آمیز و منصفانه از آنجا نیست.
باکو و آنکارا که روند مقصر جلوه دادن ارمنستان را به خوبی پیش برده و پایان رسانده بودند سحرگاه یکشنبه ششم مهرماه تهاجم به جمهوری آرتساخ را آغاز کردند. زمانی که نیکول پاشینیان سحرگاه همان روز در صفحه فیسبوکش خبر حمله را اعلام کرد، اردوغان بلافاصله به حمایت از باکو پرداخت و گفت:
حمله ارمنستان به آذربایجان را محکوم می‌کنم. ترکیه با تمام توان و قلب خود همچنان در کنار کشور دوست و برادر آذربایجان خواهد ماند. باید بحران در منطقه که با اشغال قرا‌باغ کوهستانی آغاز شد، هر چه سریع‌تر پایان یابد.
بی شک حضور نظامی ترکیه و تکفیری ها در قفقاز جنوبی می تواند ابعاد گسترده تری پیدا کند و باید دید که واکنش روسیه و ایران به این بلندپروازی های اردوغان چه خواهد بود. ولی آنچه مسلم است نه روسیه و نه ایران که سال های طولانی علیه تکفیری ها در سوریه و عراق جنگیدند تا آن ها را از مرزهای خود دور نگه دارند از این موضوع به سادگی نخواهند گذشت. روسیه متحد استراتژیک و نظامی ارمنستان به شمار می رود و وظیفه دارد در صورت تهاجم کشوری ثالث به ارمنستان از آن دفاع کند و ایران نیز نخست حضور گروه های تکفیری و داعش را در ۵۰۰ متری مرز خود در شهرک هورادیز آذربایجان برنمی تابد و دوم این که به هیچ وجه تمایلی به شکل گیری محوری پانتورانیستی در مرزهای شمال غربی خود نخواهد داشت.
