توضیح عکس: جاکوبو هاروتیان نشسته به همراه ویکتوریانو اوارتا در هتل مادرید در شهر کورناواک
جاکوبو هاروتیان ژنرال ارتش مکزیک
ترجمه: ژیلبرت آقاجانیان
“جاکوبو هاروتیان” در خانواده ارمنی در شهر حلب سوریه متولد شد.از تاریخ تولد او اطلاعاتی در دسترس نیست؛او به کشور “مکزیک” مهاجرت و در شهر “گوئررو” سکونت گزید. هاروتیان در اوایل سده بیست میلادی در زمانی که بحران سیاسی مکزیک را فرا گرفته بود در ارتش خدمت می کرد و شجاعت بسیاری از خود نشان داد.در سال ۱۹۱۰ به عنوان فرمانده سپاه چهارم ارتش ریاست جمهوری مکزیک منصوب شد. پس از طغیان انقلاب،او یکی از حامیان “ویکتوریانو اوارتا” ( افسر نظامی که از سال ۱۹۱۳ تا ۱۹۱۴ میلادی رئیس‌جمهور مکزیک بود ) شد.
جاکوبو هاروتیان
جاکوبو هاروتیان در ماه مه سال ۱۹۱۱ به فرمان ویکتوریانو اوارتا به نبرد مخالفان دولتی می رود؛گردانی که به فرماندهی او گماشته شده بود موفق می شود مخالفان دولتی به فرماندهی “خوآن اندرو المازان” را شکست دهد.بعد از این نبرد هاروتیان به درجه ژنرالی نائل می شود. “ویکتوریانو اوارتا” در سال ۱۹۱۳ رئیس جمهور مکزیک می شود و ژنرال جاکوبو هاروتیان را به فرمانده ای ارتش مکزیک منصوب می کند.
در ۲۳ ژوئن ۱۹۱۴ هاروتیان به همراه “لوئیس مدینا” به نبرد مخالفان دولت به فرماندهی “پانچو بی‌یا” می روند.در نبردی به نام “نبرد ساکاتکاس” ارتش هاروتیان و لوئیس متحمل شکست سختی می شوند؛بین پنج تا شش هزار سرباز و حدود سه هزار غیرنظامی کشته می شوند.
بعد از این شکست موقعیت رئیس جمهور ویکتوریانو اوارتا ضعیف می شود و مکزیک را به یک دیکتاتوری نظامی خشن تبدیل می کند. ویکتوریانو اوارتا رئیس جمهور مکزیک در تاریخ ۱۵ ژوئیه ۱۹۱۴ میلادی استعفا داد و تبعید شد و به تبع آن هاروتیان هم از دولت استعفا می دهد. او در سال ۱۹۱۵ به عنوان یکی از اعضای کمیته انقلاب پذیرفته می شود ولی با شروع نسل کشی ارمنیان به سوریه می رود و به کمک آوارگان ارمنی می شتابد. هاروتیان بین سالهای ۱۹۱۶ تا ۱۹۲۱ به مبارزان جوانان ارمنی در ارتش لژیون فرانسوی – ارمنی بر علیه ترکیه می پیوندد.
هاروتیان در سال ۱۹۲۴ به سان فرانسیسکو مهاجرت می کند.هاروتیان در جمهوری دومینیکن درگذشت.
منبع:
“Jacobo Harootian, andanzas de un armenio en la Revolución mexicana” en Serrano, Pablo (coord.) Inmigrantes y diversidad cultural siglos XIX y XX. Homenaje al doctor Carlos Martínez Assad. CECAH y El Colegio del Estado de Hidalgo. Pachuca, octubre de 2015
