شش کشور، يک ملت
چگونه ترکيه قصد دارد کشورهای ترک زبان را در يک بلوک متحد کند؟
اخيراً، بحث های مقامات ترکيه درباره اتحاد کشورهای ترک زبان در يک بلوک شدت گرفته است. کانال تلگرامی «گرگ استانبول» که مقاله تحليلی آن توسط آژانس خبری فدرال منتشر شده است، اشاره قابل توجهی به اين موضوع داشت.
رجب طيب اردوغان، رئيس جمهور ترکيه تا همين اواخر توجه چندانی به مسئله وحدت ترک ها نداشت. او بيشتر به مسئله همبستگی با جهان اسلام توجه داشت. او چنان در اين امر وسواس داشت که متحد فعلی وی، رهبر حزب جنبش حرکت ملی، «دِولِت باهچلی»، رهبر ترکيه را بزرگترين دشمن ترک ها در سال ۲۰۱۵ خواند. اما اکنون که اردوغان با باهچلی به توافق رسيده است تا با او ائتلاف حاکم تشکيل دهد، ملی گرايان و اعضای حزب عدالت و توسعه ديگر اختلاف نظر ندارند. علاوه بر اين، او از آرمان های «گرگ های خاکستری» ترک، که رويای وحدت ترک ها و توران بزرگ را دارند، حمايت می کند.
دنيايی ۳۰۰ ميليونی
اردوغان سال گذشته، در جريان هفتمين اجلاس شورای همکاری کشورهای ترک زبان (شورای ترکی) در باکو، برای اولين بار شعار «شش کشور، يک ملت» را سر داد.
وی در آن اجلاس گفت: «اگرچه ما دو دولت جداگانه هستيم، اما فرزندان يک ملت هستيم، بنابراين در هر مرحله می گوييم که ما دو دولت هستيم، اما يک ملت هستيم. اکنون با برگزاری شورای ترک زبانان، ما افق ديد خود را گسترش می دهيم و می گوييم، ما شش کشور، اما يک ملت هستيم.»
رئيس جمهور ترکيه توضيح داد که، قزاقستان، قرقيزستان، ترکمنستان و ازبکستان را از خود جدا نمی داند و همانند آذربایجان به آن ها می نگرد.
اردوغان گفت: «ترکستان خانه اجداد ما وخانه اصلی ما است. همه ما يک خانواده ۳۰۰ ميليون نفری بسيار بزرگ هستيم، که به يک زبان صحبت و از يک دين پيروی می کنيم. ما از تاريخ، فرهنگ و تمدن يکسانی برخورداريم. من می دانم که برادران ترکمن،قزاق، قرقيز، ازبک، تاجک و ترکمن به ترکيه نگاه می کنند. آنان کشور ما را خانه خود می دانند.»
ناقض اين اظهارات اين است که هر بار رهبر ترکيه در مورد وحدت کشورهای ترک زبان صحبت می کند، منظور وی تأثير مثبت این اتحاد در رشد روابط اقتصادی و تجاری بين کشورها است. با اين حال، رسانه های ترکيه وقتی از اتحاد صحبت می کنند، به مسئله تسليحات و ارتش ترکيه اهميت زيادی می دهند. از اين رو می توان گفت که در اذهان ترک ها، وحدت محدود به مؤلفه اقتصادی نيست و موضوع به آرامی به موضوع ارتش پان ترکيست منتقل می شود.
شورای همکاری کشورهای ترک زبان شامل آذربايجان، قزاقستان، قرقيزستان، ترکيه وازبکستان است. مجارستان و ترکمنستان بعنوان ناظر، در این گروه ذکر شده اند. اردوغان،به ويژه، علاقه مند به پيوستن ترکمنستان به اين شوراست، که بارها در مورد آن صحبت کرده است. رئيس جمهور ترکيه در همان نشست در باکو در ۲۰۱۹ خاطرنشان کرد که شورای ترک زبانان به دنبال عضويت کامل ترکمنستان است.
اردوغان گفت: «فقط از اين طريق می توانيم ظرفيت عظيم جهان ترک را با ۳۰۰ ميليون نفر جمعيت تحقق بخشيم.»
يک دياسپورا برای همه
کارآفرينان ترک در خارج از کشور بسيار فعال هستند. بنابراين،آنکارا فرصت های دياسپورا را در کشورهای مختلف جدی می گيرد. و اگر جاه طلبی اردوغان را در نظر بگيريم، همه اينها نه تنها برای اهداف اقتصادی بلکه برای اهداف سياسی نيز مهم است. به گفته وی، حدود ۱۰ ميليون شهروند با ريشه ترک در کشورهای ديگر زندگی می کنند.
وی با اشاره به اينکه آنکارا از فرصت های ساير کشورهای ترک زبان خارج از کشور استفاده خواهد کرد، گفت:
«به عبارت ديگر، ما چندين دياسپورا داريم، همانطور که دوست عزيزم الهام علی اف گفت برای رسيدن به اهداف، يک ملت نبايد دو دياسپورا داشته باشد.»
در عين حال، اردوغان مفهوم دياسپورای ترکيه را محدود نمی کند، و ساير افراد را که می خواهد از حمايت آنها به نفع دنيای ترک ها استفاده کند فراموش نمی کند. وی با اشاره به اينكه انتظار حمايت همه قفقازی ها را دارد گفت: «ما همه برادران خود یعنی قزاق ها، ازبک ها، تركمن ها، آذری ها، قرقيزها، تاتارها، چركز ها، تركان مسخيتی – چچن ها – را به عنوان نمايندگان طبيعی دياسپورای ترک در نظر می گيريم.»
آيا می توان يک بلوک نظامی ايجاد کرد؟
الكساندر ميخائيلوفسكی، کارشناس نظامی روس، در مقاله ای كه به طور فعال توسط رسانه های ترکيه نیز پوشش داده شد، به اين سوال پاسخ داد، اما مهمترين بخش آن ناديده گرفته شد وی نوشت: همه چيز در خواب صورتی است. در واقع تناقضات زيادی بين مردم کشورهای ترک زبان وجود دارد. به عنوان مثال، روابط متشنج ازبکستان و قرقيزستان. و در هر يک از کشورهای ترک زبان، احزاب سياسی و گرايشات مختلفی وجود دارد. همه چيز خيلی همگن نيست. علاوه بر اين، دولت ها خودشان آماده دريافت کمک های نظامی از ترکيه هستند، اما آنها واقعاً نمی خواهند که به يني چری های زمان ما تبديل شوند. برای آنها مفيد نيست که با چين و روسيه درگير شوند.
ترکيه چه می دهد؟
این ايده آشکار و مشخص نيست که چرا پيشنهاد جنگ داده شده است. اما قطعاً پيشنهادی برای جنگيدن وجود دارد. چه کسی به آن نياز دارد؟ من فکر می کنم آن ها می توانند در اتحاد سطح اتحاديه کشورهای جنوب شرقی آسيا موفق شوند. يعنی در بلوک اقتصادی اما قطعاً نه با گزينه نسخه ترکی ناتو.
منبع:
https://www.tert.am/am/news/2021/01/01/turkey/3487329
