توضیح عکس:کلیسای ارمنی شهر ترابیزون در سال ۱۹۱۸ میلادی که به عنوان مرکز پخش اموالی که از ارمنیان مصادره شده بود استفاده می شده است

عثمانی ها قبل از آلمانیها از کوره های آدم سوزی استفاده کرده اند

نویسنده:ژیلبرت آقاجانیان

همگان بر این باورند که استفاده از کوره های آدم سوزی اولین بار توسط نازیها و در زمان جنگ جهانی دوم بوده است اما اخیرا” مقالاتی منتشر شده است که نشان می دهد این روش پیش از آن توسط عثمانی ها و علیه ارمنیان استفاده شده است.

شهر تراپزوس (ترابیزون یا ترابزون فعلی)،یکی از شهرهای ساحلی کناره دریای سیاه می باشد که در طی نسل کشی از پیش برنامه ریزی شده ارمنیان در سال ۱۹۱۵ میلادی بیش از ۵۰۰۰۰ نفر از اهالی ارمنی ساکن آن شهر به روشهای مختلف به قتل رسیدند. [۱] – [۲]

شواهد و قرائن نشان می دهد که تنها تعداد کمی از ارمنی های شهر،موفق شدند جان سالم بدر ببرند (عده ای حدود ۶۰۰۰ نفرتبعید شدند.)

در این کشتارها دولت عثمانی از روشهای مختلفی استفاده کرده است که یکی از این روشها سوزاندن در کورهای آدم سوزی یا سوزاندن دسته جمعی در کلیسا، غرق کردن آنان در دریای سیاه و یا کشتن با گاز سمی بوده است.[۳]

ایتان بِلکیند جاسوس اسرائیلی،[۱] در خاطرات خود که در سال ۲۰۰۰ توسط آییر اُرون مورخ یهودی در کتابی با عنوان:

“ابتذال بی تفاوتی:صهیونیسم و نسل کشی ارمنیان” منتشر کرد در صفحات ۱۸۱ تا ۱۸۳ می نویسد که چگونه ۵۰۰۰ نفر از زنان و کودکان ارمنی شهر ترابیزون زنده زنده در کوره سوزانده شدند.[۴] در این خصوص شهادت حسن معروف،یکی از نظامیان ارتش عثمانی نیز قابل توجه می باشد.وی درگزارشی به وزارت امور خارجه بریتانیا چگونگی دستگیری تعدادی از ارمنیان در روستایی نزدیک ترابیزون و زنده زنده سوزاندن آنان را شرح داده است.[۵]

بقایای اجساد زنده زنده سوزانده شده در بتلیس عکس از موزه مردم نگاری روسیه

در این خصوص وحیب پاشا، فرمانده ارتش سوم عثمانی نیز استشهاد نامه ای ۱۲ صفحه ای که در ۵ دسامبر ۱۹۱۸ نگاشته بود در مورخ ۲۹ مارس ۱۹۱۹ به دادگاه نظامی در ترابیزون ارائه کرد. (مندرج در کیفرخواست منتشر شده در روزنامه دولت عثمانی تقویم وقایع شماره ۳۵۴۰ پنجم می ۱۹۱۹)[۶] در این گزارش شرح کاملی از چگونگی سوزاندن اهالی روستای ارمنی نشین در نزدیکی شهر (موش) را شامل می شد. [۲] [۷]

همچنین ساموئل مک کلر روزنامه نگار و کارمند مرکز نشر هاوتن مفلین هارکورت،که خود شاهد چگونگی سوزاندن زنان و کودکان ارمنی بوده در کتابی تحت عنوان “موانع صلح” که در سال ۱۹۱۷ منتشر شده می نویسد:[۳]

“کوتاه ترین روش برای خلاصی از زنان و کودکان اسکان یافته در اردوگاه های (موش،بتلیس و ساسون) سوزاندن آنان بود.ساموئل مک کلر همچنین به زندان بانان تُرک اشاره می کند که چگونه بعد از سوزاندن زنان و کودکان دچار انواع بیماری های روانی (اختلالات روانی) شده بودند و تعدادی از آنان دست به خودکشی زدند.و تا چندین روز بوی اجساد سوخته شده در هوا به مشام می رسید.”[۸]

مورخ یهودی بت یور با نام مستعار جیسل لیتمن،در کتاب خود به نام:”اهل ذمه:یهودی ها و مسیحیان در اسلام” در صفحه ۹۵،می نویسد: [۹]

“آلمانی ها ماه ها قبل از آغاز نسل کشی ارمنیان نیروهای عثمانی را آموزش داده بودند و خود شاهد چگونگی سوزاندن زنان و کودکان ارمنی بودند. این مورخ می نویسد:عثمانی ها در حضور آلمانیها زنان و کودکان را در کلیسا جمع و آنجا را به آتش می کشیدند یا در اردوگاه های مرگ توسط کوره های آدم پزی ساخته شده توسط آلمانی ها آنان را به خاکستر تبدیل می کردند”.

خبر منتشر شده در روزنامه‌ مبتنی بر چگونگی زنده زنده سوزاندن زنان و کودکان ارمنی

روزنامه نیویورک تایمز ۲۷ نوامبر۱۹۱۵

خبر منتشر شده در روزنامه‌ مبتنی بر چگونگی زنده زنده سوزاندن زنان،مردان و کودکان ارمنی یک روستا در ساختمان چوبی

روزنامه نیویورک تایمز ۲۰ آگوست ۱۹۱۵

مشاهدات فیتز موریس

“تیرهای عمارت و قالبهای چوبی پس از چندی آتش گرفت و در نتیجه پله های منتهی به سرسرا مسدود گردید، آنها توده های انسانهای در حال تقلا و كوشش برای حفظ جان را رها كردند تا قربانی شعله های آتش گردند. در مدت چند ساعت دود و بوی تهوع آور گوشت و بدن كباب شده قربانیان شهر را فرا گرفت و حتی امروز نیز پس از گذشت دو ماه و نیم از این كشتار ، بوی بقیای گندیده و زغال شده در كلیسا غیر قابل تحمل است. “

مشاهدات عینی از كشتار ارمنیان شهر اورفا،در ۲۸ و ۲۹ دسامبر ۱۸۹۵ (Fitz Morris) كنسول فیتز موریس

اما در خصوص غرق کردن دست جمعی ارمنی ها می توان به اقدامات جمال عزمی، فرماندار استان ترابیزون که در آزار و اذیت کودکان ارمنی فردی شناخته شده ای بود اشاره کرد[۴] .او به همراه مصطفی بِی دستور غرق کردن هزاران نفر از زنان و کودکان را در دریای سیاه صادر کرده بود.[۱۰]

جمال عزمی و بهاء الدین شاکر یکی از اعضای اصلی حزب اتحاد و ترقی در دادگاه فرمایشی که برای محاکمه مجرمان برگزار شده بود به اعدام محکوم شده بودند ولی آنان به برلین گریخته و مخفیانه به زندگی خود ادامه می دادند تا اینکه در ۱۷ آوریل ۱۹۲۲ دو جوان ارمنی به نام های (آرام یرگانیان و آرشاویر شیراکیان) دست به ترور آنها زدند.[۱۱]

بقایای اجساد در کناره دریای سیاه ۱۹۱۶ عکس از موزه مردم نگاری روسیه

همچنین اظهارات و شواهدات برخی از دیپلماتهای خارجی مقیم عثمانی نیز گواه بر صحت این موضوع می باشد در این خصوص (اوسکار هایزِ)، کنسول ایالات متحده آمریکا در ترابوزان گزارش داده است که:

“از ترابوزان هزاران نفر اخراج شدند. در راه تبعید هر کس بر اثر خستگی یا گرسنگی و هر علت دیگر از گروه عقب بماند با سرنیزه بجلو رانده می‌شود آنها که مختصر مقاومتی از خود نشان دهند درجا کشته می‌شوند. جسد این قبیل افراد را یا در همان محل رها می‌کنند یا به رودخانه می‌اندازند. “[۱۲]

(جیاکوموگورنی)،دیپلمات ایتالیائی در ترابیزون نیز در سال ۱۹۱۶ در خاطرات خود اشاره می کند که چگونه زنان و کودکان ارمنی را با قایق در دریای سیاه غرق می کردند.[۱۳]

استفاده از روش قتل با تزریق مواد سمی و قتل با گازهای سمی از دیگر مواردیست که عثمانیها پیش از آلمانیها در نسل کشی ارمنیان استفاده کرده اند دراین خصوص گزارشات کاملی که دکتر ضیاء فواد رئیس خدمات بهداشتی و درمانی عثمانی به دادگاه نظامی ترابیزون که در ۲۶ مارس ۱۹۱۹ تشکیل شد ارائه کرده بخوبی نمایانگر این موضوع می باشد. وی در این گزارش ضمن اعتراف به جنایات خود در گزارش کاملی گفته است که چگونه با همکاری سه دکتر دیگر (دکتر وحیب ،دکتر سعید و دکتر عدنان )، یک مدرسه ارمنی را تجهیز به سیستم های کشتار با گاز سمی کرده و کودکان ارمنی را با تزریق مواد سمی و گازهای سمی به قتل می رسانیده است. [۱۴] [۱۵]

در این خصوص دکتر حیدر جمال جراح معروف ترک در ۲۳ و ۲۶ دسامبر ۱۹۱۸ در روزنامه ای به نام Turkce Istanbul شماره ۴۵ در مقاله ای به نام “رنسانس“،می نویسد:

“برای کودکانی که در ترابیزون به قتل رسیده بودند گواهی مرگ دروغین صادر می کردند که نشان دهند که آنان به دلایل طبیعی مردند. “

افسران آلمانی به همراه افسران تُرک در کنار اجساد باقی مانده از ارمنیان عکاس آرمین وگنر

همچنین اظهارات دکتر روبرت لیفتون، روانپزشک بریتانیایی نیز حائز اهمیت می باشد وی در تحقیقات مستقلی که در خصوص نسل کشی ها و نازیها انجام داده است بعدها کتابی تحت عنوان “پزشکان نازی:کشتار پزشکی و روانشناسی نسل کشی” منتشر کرد که در قسمتی از این کتاب می نوسید: [۱۶]

” پزشکان عثمانی برای به قتل رساندن کودکان از پزشکان آلمانی مشاوره می گرفتند.”

(دکتر روشتو آراس)،بازرس کل خدمات بهداشتی و درمانی عثمانی و وزیر امور خارجه ترکیه بین سالهای ۱۹۲۵ تا ۱۹۳۸ که شش ماه سازماندهی دفن اجساد قربانیان ارمنی را برعهده داشته در گزارشی که بعدها نوشته است می گوید:

“برای دفن اجساد از هزاران کیلو آهک استفاده شده بود. گودال ۳ متری کنده و کف گودال را به اندازه ۲۰ سانتی متر با آهک پُر می کردند سپس جسد را بر روی آهک گذاشته و بر روی جسد ۴۰ سانتی متر خاک می ریختند و بقیه گودال را با مصالح پُر می کردند”. [۱۷]

منابع:

۱-Laub, Rebecca Joyce Frey ; foreword by Dori (2009). Genocide and international justice. New York: Facts On File. p. 80. ISBN 0816073104.
۲-Charny, Israel W.; Tutu, Desmond; Wiesenthal, Simon (2000). Encyclopedia of genocide (Repr ed.). Oxford: ABC-Clio. p. 95. ISBN 0874369282.
۳-Takvimi Vekdyi, No. 3616, August 6, 1919, p. 2
۴- Yair Auron, The Banality of Indifference: Zionism and the Armenian Genocide. New Brunswick, N.J., 2000, pp. 181, 183.
۵- See, British Foreign Office 371/2781/264888, Appendices B., p. 6).
۶-http://etd.lib.metu.edu.tr/upload/3/1047513/index.pdf
۷- Kiernan, Ben (2008). Blood and Soil: Modern Genocide 1500–۲۰۰۰٫ Melbourne University Publishing. ISBN 0-522-85477-X.
۸-Obstacles to Peace 1917. pp. 400–۱
۹- B. Ye’or, The Dhimmi. The Jews and Christians under Islam, Trans. from the French by D. Maisel P. Fenton and D. Liftman, Cranbury, N.J.: Frairleigh Dickinson University, 1985. p. 95)
۱۰- Soykirima Karsi Uluslarasi Analyis Dernegi. Retrieved 14 February 2013
۱۱- Two ‘Young Turks’ “Murdered in Berlin”. New York Times. April 19, 1922. Retrieved 25 May 2013.
۱۲- April 11, 1919 report. U.S. National Archives. R.G. 59. 867. 4016/411.
۱۳- Turks Slay 14,000 In One Massacre”. Toronto Globe. 26 August 1915. p. 1.
۱۴- Vahakn N. Dadrian, The Turkish Military Tribunal’s Prosecution of the Authors of the Armenian Genocide: Four Major Court-Martial Series, Genocide Study Project, H. F. Guggenheim Foundation, published in The Holocaust and Genocide Studies, Volume 11, Number 1, Spring 1997
۱۵- Vahakn N. Dadrian, The Role of Turkish Physicians in the World War I Genocide of Ottoman Armenians, in The Holocaust and Genocide Studies 1, no. 2 (1986): 169–۱۹۲
۱۶-The Nazi Doctors: Medical Killing and the Psychology of Genocide, Basic Books, August 2000( first edition 1986)
۱۷- Jeremy Hugh Baron, Genocidal Doctors, publish in Journal of the Royal Society of Medicine, November, 1999, 92, pp. 590–۳)

منابع روزنامه ها
August 20, 1915, New York Times, “Burn 1,000 Armenians: Turks lock them in Wooden Building and Then Apply the Torch.
[۱] (او عضو سازمان جاسوسی اسرائیلی به نام نیلی بود. نیلی یک سازمان جاسوسی در فلسطین بود که برای پیش برد اهداف انگلیس و مقابله با دولت عثمانی فعالیت می کرد او فارغ التحصیل دبیرستان نظامی عثمانی و کارمند ستاد مرکزی ارتش عثمانی بود.)
[۲] (در دسامبر ۱۹۱۸ دادگاه های نظامی از سوی دولت عثمانی برای مجازات عاملان قتل عام تشکیل شد ولی بسیاری از آن عاملان به طور فرمایشی محاکمه شدند.)
[۳] ۴۰۰،صفحه آن کتاب
[۴] دختران و پسران یتیم ۱۰ سال به بالا را به خانواده های مسلمانان می فروخته است