معنی واژه قره باغ
پژوهش از واچاگان واهرادیان
ترجمه: درن سارکسیان
واژه «قره باغ» غیر از تشابه و تلفظ مشابه در دو زبان ارمنی و ترکی با آنچه در زبان ترکی به «باغ سیاه» ترجمه میشود هیچ ارتباطی ندارد و همانند واژه ارمنی «آرتساخ» که نام باستانی آن منطقه است واژهای است کاملا ارمنی.
میدانیم که مُوسِس خورناتسی، تاریخ نگار ارمنی قرن پنجم میلادی، در کتاب «تاریخ ارمنیان» آن منطقه را «باغاساکان» نامیده و آنانیا شیراکاتسی، جغرافیدان ارمنی قرن هفتم میلادی، نیز در کتاب «جهان نما» آن را به صورت «کشور باغاتس» آورده است و این نام ها ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سال پیش از ظهور ترکها در آن منطقه به کار رفته است.
کلمه «باغ» نام یکی از خدایان کهن ارمنیان است که در گویشهای متفاوت به صورت «باغ»، «بال» و «باگ» به کار رفته است.
در سراسر مناطق کوهستانی ارمنستان مکانهای متعددی با این ریشه وجود دارد، مانند «باغابرت»، «باگاوان»،«بالاهووید» و غیره.
واژه «باغ» همچنین به صورت گسترده در نام و نام خانوادگی ارمنیان به کار رفته است. مانند: «باغیان» ، «بالایان» ، «باگراتیان»، «خوجا باغ» و غیره.
درباره ریشه «قره» نیز باید گفت که تلفظ درست آن به صورت «کارا» است. درست همانطور که ارمنیان «کارس» مینویسند نه «قارس»و نام شهر «کاپان» نه «قاپان».
ریشه کلمه «کارا» در زبان ارمنی به معنای نسل، مردم و جمعیت میباشد. برای نمونه میتوان نام «کاراپت» یا «کارپتیان» را مثال زد یا نام خانوادگی «کارا مانوکیان»، «کارا هاکوپیان» و غیره که به معنی نسل مانوک و نسل هاکوپ میباشند.
بدین سان واژه «کاراباغ» به معنای «مردم خدای باغ» و همچنین زیستگاه آن مردم است. درست به همان شکل که «هایک»هم به معنی «مردم خدای ارمنیان» و هم زیستگاه آن مردم است که که ارمنیان به کشورشان«هایاستان»یا به فارسی «ارمنستان» می گویند.