مقاله محقق ترک در مورد شهر باستانی ارمنیان «آنی»
آيا اين ويرانه های شهر تاريخی آنی است،يا قبر آنی؟
«تاجتين دورموش» محقق ترک اخیراً مقاله ای در خصوص شهر باستانی ارمنیان «آنی» یا شهر هزار و یک کلیسا منتشر کرده است. وی در این مقاله نگرانی عمیق خود را در خصوص بی تفاوتی مقامات ترکيه نسبت به آثار باستانی این شهر تاريخی که يکی از قديمی ترين پايتخت های کشور ارمنستان محسوب می شد ابراز داشته و به وضعيت کنونی آن پرداخته است.
تاجتين دورموش می نويسد:
همه به جز ما درک می کنند که «آنی يک دنيا ارزش دارد، و کل دنيا به اندازه يک آنی ارزش ندارد»، اما گردشگران داخلی و خارجی ای که از این منطقه بازديد می کنند از يکديگر می پرسند: «اين ويرانه های شهر تاريخی آنی است يا قبر آنی»؟
شهر باستانی «آنی» با مساحت ۷۸ هکتار،که توسط ۴/۵ کیلومتر حصار قلعه ای احاطه شده است در ۴۲ کیلومتری شهر قارص نزدیک مرز ارمنستان کنونی قرار دارد. آشوت سوم پادشاه ارمنستان در سال ۹۶۱ میلادی، پایتخت خود را از شهر قارص (کارس) به آنی منتقل کرد و راه تازه‌ای برای شکوفایی و پیشرفت این شهر گشود. این شهر که به ان شهر هزار و یک کلیسا نیز گفته می شود، در آن زمان نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر جمعیت داشته و از نظر شکوه و قدرت از رقبای سرسخت قسطنطنیه بوده است. این شهر باستانی در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.
تاجتين دورموش در خصوص وضعیت کنونی این شهر می نویسد:
شهر «آنی» به دليل بی توجهی و غفلت حکومت ترکیه در وضعيت بسيار اسفناکی قرار دارد. وضعيت بناها و آثار پا بر جا مانده «آنی» به ويژه از نظر آلودگی محيط و عدم وجود نظافت،وضعیت مناسبی نداشته و مایه شرمساری ما می باشد. حتی يافتن سطل زباله در منطقه نيز غير ممکن است. فضای داخلی کليسای «تيگران هوننتس» که به «کليسايی با نقاشی های ديواری» معروف است به يک زباله دان تبديل شده و سازه چوبی که برای حفاظت از آن ساخته شده بود بازديد کننده را بيشتر به ياد يک آغل می اندازد تا يک اثر تاريخی. اما در مورد نماهای داخلی اين بناهای تاريخی و سازه های همجوار آن ها بايد گفت که بازديدکنندگان مجبور هستند تا گرد و غبار چند صد ساله ای که بر روی اين زيبايی های تاريخی نشسته اند را تنفس کنند. دولت حتی به کاوش های کوتاه مدت نیز رضایت نمی دهد و روستایی نیز که در نزدیکی این منطقه قرار دارد شرایط را برای این شهر باستانی سخت تر کرده است و باید هر چه سریعتر محل آن تغییر یابد.
این محقق ترک به وضعیت بيلبوردها و تابلوهای تشریحی نامشخص موجود نیز پرداخته و می نویسد:
در طی سالیان گذشته مبالغ زيادی برای ايجاد بيلبوردهای تشريحی بناهای تاريخی «آنی» هزينه شدند اما در حال حاضر تمامی آن ها در وضعيت اسفناکی قرار دارند، زيرا همه آن ها شکسته و خراب شده اند. وضعيت اين بيلبوردهای شکسته و خراب شده باعث تعجب گردشگران می شود. با اين که این بناهای تاريخی قرن ها پا بر جا مانده اند، اما بيلبوردهايی که بايد شرح حال آن بناها را ارايه دهند کاملاً خراب شده و حتی قابل خواندن نيستند و اين امر موجبات ناراحتی و عدم رضايت گردشگران را فراهم آورده است. این بیلبوردها نمایی تراژیک و در عین حال مسخره ای به این شهر با ارزش باستانی که ما قدر آن را نمی دانیم بخشیده است.
عدم وجود تابلوهای تشریحی به زبان های مختلف باعث شده تا گردشگران خارجی نتوانند اطلاعات کافی در باره اين شهر بی همتای باستانی دريافت کنند. اين گردشگران در حالی «آنی» را ترک می کنند که يک سِری اطلاعات دروغين و اشتباه از سوی تور لیدرهای ترک در اختيار آنان قرار داده می شود.
تاجتين دورموش در مورد کاوش های باستان شناسی در این منطقه نیز می نویسد:
لازم است تا کاوش های باستان شناسی در اين شهر باستانی در منطقه ای گسترده تر و در تمام طول سال انجام پذيرد، تا در حداقل زمان ممکن نمونه های باستانی و تاريخی موجود در آن کشف و در معرض بازيد عموم قرار بگیرد. نمونه های با ارزشی که هزاران سال در زير خاک مدفون مانده اند، می توانند روشنگر تاريخی باشند که در اين سرزمين وجود داشته است. پس بايد کاوش های باستان شناسی درسطح وسيع تر و در تمام طول سال ادامه يابد تا مردمانی که در اين دوره زمانی زندگی می کنند بتوانند تاریخ آن را بدانند.
منبع: http://m.karsmanset.com/haber/ani-oren-yeri-mi-ani-olen-yeri-mi-296684.htm?fbclid=IwAR0U2H7Zs6ZsgDOjhdOgJSExdnHFEmXHY2JjqlJ2r3Q_7qUO-_doE4dooaM
