آیهان آکتار استاد دانشگاه بیلگی استانبول:روبرو شدن با تاریخ مانند آن چیزی است که ویلی برانت صدر اعظم آلمان انجام داد
ایساک یونانسیان
ترکیه چرا کماکان به سیاستهای نفی و انکار نسل کشی ارمنیان ادامه می دهد؟ ترس دولت های ترکیه از روبرو شدن با تاریخ خود چیست ؟ چگونه می توان از ارمنیان عذر خواهی کرد ؟ اینها تمام مواردیست که سایت خبری Evrensel ترکیه در مصاحبه ای با پروفسور” آیهان آکتار” استاد دانشگاه بیلگی استانبول مطرح کرده است.که در ذیل گزیده ای از اظهارات این متفکر ترک تقدیم حضور می گردد.
در ابتدای این مصاحبه پروفسور آکتار می گوید:
هر ساله و با نزدیک شدن ۲۴ آوریل سالروز نسل کشی ارمنیان فشارها بر دولت حزب عدالت و توسعه افزوده و دولت نیز سعی دارد به نوعی از زیر این فشارها خلاص شود. تغییر زمان برگزاری مراسم چاناخ قلعه (یادبود پیروزی در نبرد گالیپولی) که هر سال در تاریخ ۱۸ مارس برگزار می گردید به تاریخ ۲۴ آوریل (سالروز نسل کشی ارمنیان) نشانگر ترس و افزایش ارمنی ستیزی نزد گروهای افراطی و ملی گرای ترک می باشد
پروفسور آیهان آکتار در خصوص اینکه آیا ترکیه کنونی در مواجهه با موضوع نسل کشی ارمنیان دچار تغییراتی شده است می گوید:
قبل از هر چیز اگر تغییراتی ایجاد شده باشد آن تغییراتی است که نزد افکار عمومی ترکیه رخ داده.در سال ۲۰۰۰ اگر متفکری از کشتار ۱/۵ میلیون ارمنی سخن می گفت می توانست موضوع بسیار جنجال برانگیزی محسوب شود و حتی ممکن بود با تهدید هایی روبرو شود .بعنوان مثال کنفرانسی که در سال ۲۰۰۵ در دانشگاه بیلگی استانبول در خصوص مسئله ارمنی تدارک دیده شد تحت تدابیر شدید امنیتی پلیس برگزار گردید زیرا در آن زمان اکثر افکار عمومی ترکیه معتقد بودند در سال ۱۹۱۵ نسل کشی اتفاق نیفتاده واجداد ما قاتل نبوده اند.اما اکنون اوضاع کمی بهبود یافته است ، و اگر به شخصی در ترکیه بگویید در سال ۱۹۱۵ و در زمان حکومت عثمانی نسل کشی اتفاق افتاده است ناراحت نمی شود،بسیار ی از مردم داستانهایی که از پدران خود شنیده بودند را پنهان می کردند ولی اکنون اگر از آنها سوال شود به راحتی و بدون ترس تعریف می کنند، همچنین در پانزده سال اخیر تغییرات زیادی در ترکیه بوقوع پیوسته و کتابهای بسیاری به ترکی ترجمه شده است که این موضوع می تواند بسیار مهم تلقی شود.
در ادامه آیهان آکتار به عدم تغییر رویه دولت در خصوص مسئله نسل کشی ارمنیان اشاره کرده و می گوید:
برای من بسیار تعجب برانگیز بود وقتی شنیدم دولت تاریخ برگزاری مراسم نبرد گالیپولی را همزمان با روز ۲۴ آوریل تعیین و در این راستا رجب طیب اردوغان از سرژ سرکیسیان نیز برای حضور در این مراسم دعوت به عمل آورده است.
همچنین غیر منتظره بود وقتی متوجه شدم مولود چاووش اغلو وزیر امور خارجه ترکیه علت دعوت از سرکیسیان را شرکت ارمنیان در نبرد گالیپولی ذکر کرده است.زیرا تاکنون حضور ارمنیان در نبرد گالیپولی از سوی دولت های ترکیه انکار می شد،من در سال ۲۰۱۲ میلادی خاطرات سروان سرکیس توروسیان که یکی از قهرمانان نبرد گالیپولی بود را آماده چاپ کرده بودم که با مخالف شدید دولت روبرو شد و وزارت دادگستری اعلامیه ای منتشر کرد که در آن اعلامیه گفته شد در نبرد گالیپولی شخصی بنام سرکیس توروسیان حضور نداشته است و خاطرات وی جعلی است این موضوع تیتر اول روزنامه حوریت شد و در همان زمان مخالفان من برای اثبات این موضوع دست به هرکاری زدند ، یکی از تاریخدانان در روزنامه طرف ۳۴ مقاله نوشت و دیگری کتابی سیصد صفحه ای منتشر کرد. بعدها ما موفق شدیم خانواده سرکیس توروسیان را پیدا کرده و اسنادی مانند لوح تقدیر و مدالی که انور پاشا برای شجاعت های وی اهدا کرده بود بدست آوریم .که متاسفانه دوباره با سیلی از اتهامات و مقالات روبرو شدیم.
آیهان اکتار در خصوص اینکه آیا پس از انتخابات آتی مجلس ترکیه امکان شناسایی رسمی نسل کشی ارمنیان وجود دارد یا خیر اینگونه توضیح می دهد:
نظر شخصی بنده خیر است، اما می دانم که برخی از احزاب و انجمن های سیاسی ترکیه هدفشان شناسایی رسمی نسل کشی ارمنیان است که به عقیده بنده این موضوع امکان پذیر نیست من فکر نمی کنم که کت و شلوار پوشهای آنکارا روزی بپذیرند که نسل کشی اتفاق افتاده است و یا شاید من آن روز را نبینم به همین خاطر فکر می کنم ما باید بجای صرف وقت برای تغییر عقیده آنها تمرکز خود را بر افکار عمومی ترکیه بیشترکنیم.
در ادامه بحث آیهان آکتار به موضوع فرا رسیدن یکصدمین سالگرد نسل کشی ارمنیان و تکاپوی دولت ترکیه در انکار آن پرداخته و می گوید:
نسل کشی ،تبعید اجباری یک طرف قضیه است اما مهمترین موضوع تصاحب اموال و دارائی های ارمنیان است که امروزه شاهد هستیم ارمنیان در سرتاسر جهان با اسناد و مدارک معتبر درخواست اعاده اموال خود را دارند و این موضوعیست که دولتمردان آنکارا را به وحشت انداخته است.زیرا بسیاری از دولتمردان کنونی ترکیه نوادگان کسانی هستند که اموال ارمنیان را غارت کرده اند.
آیهان آکتار در جواب پرسش خبرنگار که پرسیده اگر امسال احمد داوود اغلو اعلام کند که نسل کشی ارمنیان اتفاق افتاده است چه تبعاتی برای دولت در پی خواهد داشت و چگونه می شود از ارمنیان عذرخواهی کرد اینگونه پاسخ می دهد:
اولین اتفاق این خواهد بود که حزب عدالت و توسعه ۵-۸ درصد آرای انتخاباتی خود را از دست خواهد داد.و مورد دوم به خیابان آمدن افراطیون ملی گرا و آن تعداد از جامعه خواهد بود که معتقدند اجدادشان قاتل نبوده اند.
از اینرو معتقدم اولین قدم برای دلجویی از ملت ارمنی می بایست برقراری روابط دیپلماتیک با ارمنستان نظیر بازگشایی مرز،تعیین سفیر در ایروان و بازدید رسمی از ارمنستان باشد .
در سال ۱۹۷۰ ویلی برانت صدر اعظم آلمان غربی در مقابل بنای یادبود هولوکاست زانو زد و عذرخواهی کرد، من فکر می کنم عذرخواهی کردن باید اینگونه باشد.
