بازیهای اروپایی ۲۰۱۵ باکو زیر سایه دیکتاتوری خاندان علی اف
روابط عمومی موسسه ترجمه و تحقیق هور
اسم من فرح مهرمورا می باشد،من دو سال سن داشتم که بدلیل آتش سوزی که در جریان نوسازی ساختمان های باکو برای برگزاری بازیهای اروپایی در تاریخ ۱۹ ماه می ۲۰۱۵ اتفاق افتاد کشته شدم،من دیگر وجود ندارم.
این جملات ،توسط رشید آجالوف در صفحه شخصی نوشته شده است.
رشید آجالوف مهندس ناظر ارشد بازیهای اروپایی پس از آتش سوزی مهیب ماه گذشته که در باکو اتفاق افتاد و منجرب به کشته شدن ۱۶ نفر از جمله دو کودک و زخمی شدن ۵۰ نفر گردید از سمت خود استفاء داد.علت آتش سوزی استفاده از جنس نامرغوب پوشش های پلاستیکی برای زیبا سازی ساختمانهای باکو عنوان شده است.
باکو میزبان اولین دوره بازی های کشورهای اروپایی است که با حضور ۶۰۰۰ ورزشکار از ۵۰ کشور به مدت دو هفته برگزار می شود. مدیریت این بازی ها به عهده کمیته المپیک اروپاست. ریاست کمیته ملی المپیک جمهوری آذربایجان را رئیس جمهور این کشور الهام علی اف در اختیار دارد که ارتباط خوبی با مقامات ورزشی سرتاسر جهان دارد.
نخستین دوره بازیهای اروپایی در حالی برگزار می شود که جمهوری آذربایجان تنها کشوری بود که برای میزبانی مسابقات اعلام آمادگی کرده بود.بنا بر گفته مسئولان کمیته المپیک و برگزاری بازیهای اروپایی این مسابقات چیزی حدود ۱۰ بیلیون دلار برای جمهوری آذربایجان خرج خواهد داشت.مخارج بازسازی و نو سازی زیر ساخت های آن کشور تنها ۶/۵ میلیون پوند هزینه در بر داشته است. این درحالی است که فقر حلقه محاصره خود را روز به روز دور مردم آن کشور تنگ تر می کند.و برگزاری این مسابقات با انتقاد های بسیاری چه در داخل و چه در خارج روبرو شده است.
در همین خصوص اوگتای آتاخان کارشناس مسائل سیاسی باکویی در مصاحبه با کانال راديو و تلويزيون شبکه سحر گفته در شرايطي که وضعيت نابسامان اقتصادی جمهوری آذربايجان را فراگرفته است،تدارک براي برگزاري بازي هاي اروپايي ۲۰۱۵ در باکو، بي معني است.وي تاکيد کرد برگزاري بازي هاي اروپايي هرگز به حل مشکلات داخلي و خارجي جمهوري آذربايجان کمک نخواهد کرد.آتاخان، با تاکيد براينکه،بيش از ۹۰ درصد مردم آذربايجان،تمايلي به تدارک و يا تشکيل چنين بازيهايي ندارند تصريح کرد هزنيه چنين بازي هايی اساسا،از منابع نفتی يا جيب مردم تامين مي شود و مقامات رسمي باکو، به خواست هاي مذهبی مردم اين کشوکاملا بی تفاوت هستند.
منتقدین سیاست های الهام علی اف بر این باورندکه مقامات باکو به جای آنکه به حل موضاعت عدیده سیاسی، اقتصادی و حقوق بشر که گریبانگیر آن کشور شده است بپردازند،با تحت فشار قرار دادن خبرنگاران و فعالین حقوق بشر و مخالفان دولت سعی دارند کشور را به یک ویرانه تبدیل کنند.
سازمان عفو بینالملل، دولت جمهوری آذربایجان را به «نقض سیستماتیک حقوق جامعه مدنی» در آستانه این بازیها متهم کرده و میگوید که این اقدام از طریق آزار و اذیت، زندانی کردن و شکنجه فعالان حقوق بشر و فعالان حامی دموکراسی انجام میشود. از سوی دیگر جمهوری آذربایجان چندین ماه پیش از انتخابات پارلمانی در پاییز، به سازمان امنیت و همکاری اروپا یک ماه فرصت داده است تا به فعالیتهای خود در این جمهوری سابق شوروی پایان دهد.
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان بدون ذکر هیچگونه جزئیاتی این تصمیم را به دفتر سازمان امنیت و همکاری اروپا در باکو ابلاغ کرد. این ناظران در جریان انتخاباتهای پیشین به شدت منتقد بودهاند و گروههای حقوق بشر و این سازمان، جمهوری آذربایجان را به آزار و اذیت و زندانی کردن مخالفان متهم کردهاند.
در همین خصوص، دیده بان حقوق بشر حجم فشارهای سیاسی صورت گرفته را در دوران پس از استقلال این عضو سابق اتحاد جماهیر شوروی بی سابقه می داند.
به گفته دیده بان حقوق بشر، در سال های اخیر، چرخه دستگیری و آزادی برای منتقدان حکومت باکو بارها تکرار شده است. در سال ۲۰۱۴، مقامات این کشور حداقل ۳۵ روزنامه نگار، فعال حقوق بشر و فعال سیاسی را بر اساس اتهامات بی پایه بازداشت کرده اند. این دستگیری ها باعث فرار دیگر منتقدان از کشور، یا مخفی شدن آنها شده است. همچنین، حساب بانکی ده ها گروه مستقل مسدود شده است، برخی مجبور به تعطیل کردن فعالیت های خود شده اند، و دریافت کمک خارجی برای گروه های حقوق بشری تقریباً ناممکن است.
همچنین مقامات باکو در روزهای گذشته ، مانع از ورود تعدادی از خبرنگاران رسانه های مهم اروپایی به این کشور برای پوشش رقابت ها شده اند. آنها همچنین از انتشار گزارش عفو بین الملل در باکو جلوگیری کرده اند. به گفته راشل دنبر، معاون بخش اروپا و آمریکای مرکزی دیده بان حقوق بشر، «بازی های اروپایی تبدیل به واقعه ای تاریخی شده است، منتها به دلیلی نادرست، یعنی سرکوب دولت. کمیته المپیک اروپا کماکان این فرصت را دارد که مانع از خدشه دار شدن حیثیت این بازی ها به خاطر اقدامات نادرست دولت جمهوری آذربایجان بشود، اما فرصت این کار رو به پایان است».
در هفته های اخیر مقامات آذربایجانی از صدور مجوز و ویزا برای حداقل سه روزنامه نگار رسانه های اروپایی خودداری کرده اند. گزارشگری که با یکی از کانال های تلویزیونی مطرح اروپا کار می کند گفت که علی رغم انجام تمام مراحل اداری لازم، هنوز موفق به دریافت مجوز نشده است.
رژی ژنت، خبرنگار بخش بین الملل رادیو فرانسه که از سال ۲۰۰۲ اخبار جمهوری آذربایجان را برای این خبرگزاری مخابره می کند نیز موفق به کسب این مجوز نشده است. این اتفاق برای خبرنگار یکی دیگر از رسانه های مطرح اروپایی نیز افتاده است.
خانم اما هیوز، فعال سیاسی عضو اتحادیه احزاب اروپایی چپگرای «پلتفرم» نیز که مجوز تهیه گزارش از این رقابت ها را برای نشریهRed Pepper دریافت کرده بود توسط پلیس فرودگاه باکو دیپورت شد. هیوز خواستار آزاد شدن منتقدان زندانی شده توسط مقامات باکو بوده است. او کتابی انتقادی در مورد دولت جمهوری آذربایجان نوشته است که قرار بود دیروز منتشر شود.
دنبر می گوید:
“آزادی رسانه ها اصل اساسی بازی های المپیک است. ندادن ویزا به خبرنگاران یعنی جمهوری آذربایجان و رئیس جمهور علی اف یکی از اصلی ترین شروط میزبانی رقابت ها را نادیده گرفته اند. کمیته المپیک اروپا و کمیته بین المللی المپیک باید خواستار توضیح کامل برگزار کنندگان و لغو این قبیل اقدامات شوند.”
در کنار همه این مسائل باید به نقش منفی و غیر سازنده جمهوری آذربایجان در قبال حل مصالحت آمیز مسئله آرتساخ (قراباغ) و ایجاد تنش و نقض مکرر آتش بس در مرزهای خود با ارمنستان و سخنرانی های تهدید آمیز الهام علی اف نیز اشاره که در چند ماه گذشته تلفات زیادی برای خود و ارمنستان در بر داشته است.این موضوع در حالی است که حکومت علی اف مانند بسیاری از موارد دیگر از سیاست پنهان سازی حقایق برای افکار عمومی کشور خود بهره جسته است و تاکنون اسامی و تعداد سربازان کشته شده در پی تهاجمات غیر قانونی ارتش باکو را اعلام نکرده و در مواردی نیز که خبرنگاران باکوئی به افشاء این حقایق پرداخته اند، بعنوان جاسوس ارمنستان دستگیر و زندانی شده اند.
با همه این تفصیر باید توجه داشت که در چند سال گذشته روند تبلیغاتی کاذبی از سوی جمهوری آذربایجان در جریان است و به نظر می رسد الهام علی اف از برگزاری این بازیها چندین هدف را پیگیری می کند:
نخست، سرپوش گذاشتن بر فساد سیاسی و اقتصادی خود و خاندانش
دوم، افزایش محبوبیت خود و خاندانش در داخل و خارج
آرایش چهره مخدوش شده جمهوری آذربایحان در مجامع بین المللی
کسب منافع سیاسی در مجامع اروپایی
سلیمان زغیدور تحلیلگر مسائل بین المللی در تحلیل اینکه چرا این گونه بازی ها که نخستین دوره آن هم است باید در کشوری مانند جمهوری آذربایجان برگزار شود که در کنار ایران و در شرق ترکیه قرار دارد، می گوید: موضوع فقط این نیست. واقعیت این است که جمهوری آذربایجان غنی از ذخایر نفتی و گازی است و شرکت بریتیش پترولیوم که حامی مالی برگزاری این بازیهاست سرمایه گذاریهای زیاد در این کشور انجام داده است. هدف کلی تر این است که گاز این منطقه و آسیا میانه را از طریق خاک جمهوری آذربایجان و نه خاک ایران و روسیه به اروپا انتقال داده شود.
کوتاه سخن آنکه، هدف کلی اروپایی ها از برگزاری بازی های خود در باکو این است که از جمهوری آذربایجان با عنوان دالانی برای دسترسی به کشورهای آسیای میانه و استفاده از منابع نفتی و گازی آنها با دور زدن ایران و روسیه، استفاده کنند. به همین علت، رژیم دیکتاتوری حاکم بر جمهوری آذربایجان با پی بردن به نیاز کشورهای اروپایی به نقش راهبردی این کشور، از این برگ، بیشترین استفاده را کرده است.
در انتها باید پرسید آیا جمهوری آذربایجان همان راهی را رفت که قطر برای میزبانی جام جهانی پیمود؟