دفاع از فین دیجاگ، ژوئیه-اوت ۱۹۱۵

روستای فین دیجاگ در شهر ماراش (قهرمان مرعش ) امروزی درکیلیکیای کوهستانی واقع شده است.

ارمنی های روستای فین دیجاگ، شهر ماراش به خاطر ایستادگی قهرمانانه شان در مقابل نیروهای سازمان یافته دشمن که موجب به پیروزی و فرار از کشتاری که در شهر آدانا در سال ۱۹۰۹ شد مشهور هستند.

در اوایل بهار سال ۱۹۱۵ گروهی از مبارزان ارمنی که به اهالی منطقه زیتون مشهور بودند و علیه سیاست های جنایتکارانه ترک های جوان دست به شورش زده بودند، در روستای فین دیجاگ پناه داده شدند.

اخباری از شهرهای همجوار در مورد کشتار دسته جمعی ارمنی ها ی آن که خودشان نیروهای دفاعی برای محافظت از روستایشان تشکیل داده بودند به شهر فین دیجاگ رسید.

به زودی آنها به جمعیت ارمنی از روستاهای دِرک یوی و کشیفل که (حدود ۴۰۰۰ ارمنی) بودند پیوستند. واحد نظامی تحت فرماندهی واردِوار کِهیان، میناس گلانتچیان، هوسپ زیتونسیان، نازارت کوجویان و دیگران تاسیس شد.

در اواسط ماه ژوئیه، گروهی ژاندارم ترک با مقاومت نیروهای دفاعی ارمنی مواجه شدند. چند روز بعد یک ارتش منظم که شامل ۸۰۰۰ ترك و مسلمانان بودند،با نیروهای ارمنی (حدود ۶۰۰ جنگجو، از جمله زنان) درگیر شدند.

خاتون چاووش از زنان مبارز روستای فین دیجاگ

در ۳۱ ژوئیه نیروهای ترک سعی کردند تا با حمله به مواضع ارمنی، حمله ای را به جنوب شرق را آغاز کنند، اما به زودی عقب نشینی کردند و تلفات قابل توجهی را متحمل شدند.

در اول اوت نیروهای ترک با واحدهای جدیدی که تعدادشان خیلی بیشتر از مدافعان ارمنی بودند، موفق به شکستن مواضع  آنان شده و وارد روستا شدند.

با این حال، نیروهای فدایی تا آخرین لحظه زندگی خود جنگیدند. آتش توپخانه تمام روستا را نابود کرد. کسانی که زنده ماندند  به بیابان های بین النهرین تبعید شدند. حدود ۲۱۰۰ نفر از مدافعان ارمنی کشته شدند، در حالی که ترک ها ۲۱۰۰ سرباز و چند هزار باشی بوزوق (سربازان نامنظم ارتش عثمانی که عمدتا از تبار آلبانی ها، کردها و سیاه پوست ها تشکیل شده بودند )‎ به هلاکت رسیدند.