مری لوئیز گرافام شاهد عینی نژاد کشی ارمنیان

ترجمه از: ژیلبرت آقاجانیان

مری لوئیز گرافام در سال ۱۱مه ۱۸۷۱ در شهرمونسون (۱) متولد شد. پدرش یک کشاورز بود و مادرش، پس از فارغ‌التحصیلی او از دبیرستان، در سن چهل و یک سالگی درگذشت. او در سن پنج سالگی، به همراه خانواده اش به اندوور ماساچوست (۲) رفت. مری پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۸۹۴،در کالج ابرلین(۳)، که کالج خصوصی علوم مقدماتی دینی در اوهایو (۴) است؛در مدارس مختلف آمریکا تدریس کرد. در سال ۱۹۰۱ او به سیواس (۵) امپراتوری عثمانی اعزام شد تا مسئولیت آموزش زنان را در هیئت نمایندگی هیئت آمریکایی مأموریت‌های خارجی سیواس به عهده‌ بگیرد.

هنگامی که او وارد امپراتوری عثمانی شد، سی و یک ساله بود. در سیواس، به عنوان سرپرست مدارس در روستاهای مجاور، همچنین معلم مطالعات کتاب مقدس و مثلثات در کالج معلمان سیواس بود. او به زبان ارمنی مسلط شد، و همچنین به زبان ترکی و فرانسوی نیز صحبت می‌کرد. مری، تا زمان آغاز جنگ جهانی اول که منجر به نسل‌کشی ارمنیان شد، به عنوان یک معلم در سیواس سکونت داشت.

مری لوئیز گرافام در زمانی که قتل‌عام ارمنی ها آغاز شد، در شهر سیواس سکونت داشت. او شاهد دستگیری‌های ارمنیان شهر بود. مری لوئیز، اشاره کرد که: «ترکها به ما گفتند که اگر مردان تسلیم نشوند، خانه‌ها را به آتش خواهند کشید و خانواده‌ها را آواره خواهند کرد» وی همچنین اظهار می‌دارد که: سربازان عثمانی عکسهایی در اختیار داشتند که ارمنی ها سلاح و مهمات را در منازل خود پنهان کردند؛ولی دروغ است،سلاح ها و مهمات توسط خود سربازان عثمانی تهیه شده و از آنها عکس گرفته بودند،با این روش می خواستند پیگرد قضایی ارمنی ها را تسهیل کند.

هنگامی که تبعید شروع شد، مری لوئیز نیز به همراه دانش آموزان خود در ۷ ژوئیه ۱۹۱۵، به عنوان بخشی از کاروانی که از ۲۰۰۰ ارمنی تشکیل شده بود، جابجا شد. ژاندارم‌هایی که برای محافظت از کاروان گمارده شده بودند، اسلحه‌ها و مهمات را به گروه‌های محلی کُرد دادند که در نهایت دستگیر شدند و حتی تعدادی از دختران را ربودند.

بعضی گروه‌های کُرد، به سمت اسیران ارمنی، سنگ پرتاب می‌کردند. او در حالی که در بین راهپیمایان بود، متوجه شد که عده ای از افراد، در هنگام تلاش برای نوشیدن آب از یک رودخانه، کشته شده‌اند. مری لوئیز همچنین گزارش داد که محلی بعنوان «دره اجساد» وجود دارد. او جاده منتهی به ملطیه، را بعنوان محل این جنایت عنوان کرده‌ است.

هنگامی که ما به پل بیش از توکماسو (۶) نزدیک شدیم، آنچه که مشاهده کردیم، خیلی وحشتناک بود. من با چشمان خودم دیدم که: تا آنجا که چشم کار می‌کرد، بیابان بود؛بیابان سوزان دریغ از یک قطره آب. در مسیر، جسدهای کشته شدگان درگیری دیروز را دیدیم و بعضی از اسیران، از ضعف، بر روی زمین می افتادند … من تا آنجا که می‌توانستم در واگن‌هایمان بکشیم (اسیران) و دانش آموزانمان هم پسر و هم دختران، مانند قهرمانان سعی می‌کردند اسیران را در داخل واگن بکشانند.

مری لوئیز در ماه اوت سال ۱۹۱۵، به سیواس بازگشت، در سیواس به علت مراقبت از یتیمان ارمنی و همچنین پول، طلا و جواهری که ارمنی‌ها آن را برای نگهداری و انتقال آنها به مکان‌های امن تر داده‌اند، پنهان کرده‌ بود دستگیر شد.

مری لوئیز همچنین دختران ارمنی را که توسط مسلمانان ربوده شده بودند، مخفی کرد.

وی در سال ۱۹۱۶ به ویلیام وی. پیت، (۷) خزانه دار هیئت کمیسیون های آمریکایی برای مأموریت های خارجی (۸) درخواست کرد:

«من باید پول زیادی داشته باشم،تا بتوانم زنان،کودکان برهنه،بیمار و گرسنه شهرهای زارا،(۹)کنگل (۱۰)و توقات (۱۱) را به مکان های امن انتقال بدهم.»

بعد از اینکه دولت عثمانی، با توجه به دخالت آمریکا در جنگ جهانی اول روابط دیپلماتیک خود را با دولت آمریکا قطع کرد،ولی مری لوئیز موفق شد در سیواس باقی بماند.

مری لوئیز در نامه ای به کمیسر عالی ایالات متحده آمریکا “لوئیس هک” (۱۲) در تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۱۹ در مورد تغییر دین اجباری یتیمان ارمنی به اسلام نوشت:

«چند هفته پیش، تعداد بسیاری از دختران ارمنی که در یتیم خانهٔ ترکها بودند، گفته شد که باید آنها کاملاً اسلام را بپذیرند و بطور کامل از ارتباط با تمام بستگان و آشنایان ارمنی که در شهر زندگی می‌کنند،قطع کنند. پس از آن بیشتر دختران به سوی ما فرار کردند.»

مری لوئیز در سال ۱۹۱۹ کتابی به نام «داستان خود» از زندگی خود به چاپ رسانید.

مری لوئیز گرافام در سال ۱۹۲۱ در سیواس پس از یک جراحی، در اثر نارسایی قلبی، فوت کرد. پس از مرگ او، هزاران نفر از مردمی که او زندگی شان را نجات داده بود عزادار شدند.

منابع:

۱-http://college.cengage.com/history/primary_sources/world/graffam_letter_from_turkey.htm
۲-https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1921/01/23/103537861.pdf
۳-Sahagian, Helen (2004). Richard G. Hovannisian, ed. Armenian Sebastia/Sivas and Lesser Armenia. Costa Mesa, Calif.: Mazda Publ. pp. 373–۳۹۸٫ ISBN 1-56859-152-7. Retrieved 10 March 2013.
۴-J.M. Winter, ed. (2003). America and the Armenian Genocide of 1915. Cambridge University Press. pp. 215–۲۳۰٫ ISBN 978-1-139-45018-8. Retrieved 10 March 2013.

پانویس:

۱-Monson
۲-Andover-Massachusetts
۳-Oberlin College
۴-Ohio
۵-Sebastia
۶-Tokma Su
۷-William W. Peet
۸-American Board of Commissioners for Foreign Missions
۹-Zara
۱۰-Kangal
۱۱-Tokat
۱۲-Lewis Heck