گاگیک استپانیان قهرمان ملی ارمنستان در جنگ آرتساخ
ترجمه: ژیلبرت آقاجانیان
گاگیک استپانیان در سال ۱۹۶۷ میلادی به دنیا آمد. خانواده وی به سرپرستی پدر بزرگش پس از حمله ترکیه به ارمنستان از “تسولاکرت” (ایغدیر) گریختند و در شهر “آباران” در ارمنستان مستقر شدند و در آنجا پدربزرگش “استپان” عضو گردان دوم واحد داوطلب ارمنی تحت فرماندهی “دراستامات کانایان” و “آرمن گارو” می شود و در نبرد تاریخی “باش آباران” در ۲۱ مه ۱۹۱۸ میلادی که منجر به پیروزی ارتش ارمنستان می شود شرکت می کند. پدربزرگ مادری گاگیک، “بِگلَر” عضو گردان “تامانیان” بود که در جنگ جهانی دوم به برلین رسید، جایی که نام آباران را بر روی دیوار “رایشس تاگ” حک کرد.
گاگیک استپانیان
گاگیک قبل از رفتن به نبرد و پیوستن به برادرانش “آرائیک” و “باگرات” به بنای ” تسقاکرونوتیون” می رود و سوگند یاد کرد که تا جان خود را به آرمان ملی ارمنستان بدهد. (تسقاکرونوتیون توسط گارگین نژده قهرمان نهضت آزادیبخش ملی و هایک آساتریان ایجاد شده بود هدف تسقاکرونوتیون این است که مردم ارمنستان را در سرتاسر سرزمین تاریخی وطن خود در یک کشور ارمنستان متحد؛ متحد کند. )
درگیری تشدید شده بود گاگیک به همراه برادرانش برای دفاع از روستاهای مرزی سیونیک و گوریس، سیسیان می رود.از مهمترین نبردهایی که گاگیک نقش بسزایی داشت و منجر به پیروزی شد آزادسازی “بردزور” در ماه مه سال ۱۹۹۲ و آزادسازی “کاشونیک” (قبادلی) و “واردانا” (فضولی) در اوت سال ۱۹۹۳، و نبرد در گذرگاه “آمور” (عمر) منطقه “کارواچار” در زمستان سال ۱۹۹۴ بود.
جمهوری آذربایجان با فرا خواندن نوجوانان زیر ۱۶ سال به ارتش و همچنین با خدمت گرفتن ۲۰۰۰ مجاهد افغان تصمیم گرفته بود منطقه “کارواچار” ؛ گذرگاه استراتژیک “آمور” (عمر) را باز پس گیرد.تهاجم آذربایجان با مقاومت اندکی روبرو شد و آذربایجان موفق شد گذرگاه “آمور” (عمر) را تصرف کند، منطقه ای که نیروهای مونته ملکونیان حدود یک سال پیش آن منطقه را آزاد کرده بود و آزاد سازی آن منطقه در آن زمان، از نظر استراتژیک و روانی برای ارمنستان یک دستاورد بزرگ بود.گاگیک و نیروهای او در تاریخ ۱۳ فوریه ۱۹۹۴ برای مقابله با نیروهای مهاجم به آن منطقه اعزام می شوند و موفق می شود پیشروی آذربایجانی ها را متوقف کرده و آنها را به عقب بازگرداند،ولی او زخمی می شود.
در ۱۳ مارس ۱۹۹۴، آذربایجان یك حمله سنگینی را برای بازپس گیری آن منطقه استراتژیک آغاز كرد؛ دشمن از نظر تعداد برتری داشت اما عدم آموزش، تجربه و انگیزه آن مزیت عددی به کمک آنان نیامد و حمله به نتیجه نرسید. اما در شانزدهم مارس آذربایجان حملات سنگینی دیگری را آغاز کرد.نیروهای ارمنی با از دست دادن تماس رادیویی و مهمات،نیروهای اندکی که داشتند در محاصره قرار گرفتند. گاگیک که زخمی شده بود با اختیار داشتن یک تیربار به نیروهایش دستور می دهد که در حالی که او پوشش می دهد عقب نشینی کنند.
گاگیک علی رغم اینکه تنها یک اسلحه در اختیار داشت با تغییر مداوم مکان اش ، این توهم را برای حضور چندین جنگجو ایجاد کرد و همچنان به دفاع از موقعیت خود ادامه می داد تا به همرزمان خود فرصت عقب نشینی دهد.آتش نیروهای دشمن دقایقی قطع شد فرصت خوبی بود برای عقب نشینی ولی او تصمیم گرفت كه بماند تا همه همرزمانش با خیال راحت عقب نشینی کنند.
گاگیک برای بار دوم زخمی می شود،خون زیادی را از دست داده بود دیگر توان مقاومت نداشت تیراندازی را متوقف کرد و به زمین افتاد،تعدادی از نیروهای دشمن پیکر نیمه جان او را محاصره کردند گاگیک نارنجک را بیرون کشید و نیروهای دشمن از جمله فرمانده آنان را به هلاکت رساند. در تاریخ ۱۹ مارس، ارتش آزادی بخش آرتساخ پیکر گاگیک را در وسط نیروهای کشته شده دشمن پیدا کرد در حالی که انگشت او بر روی پین نارنجک قرار داشت.
گاگیک استپانیان بیست و هفت سال داشت. پس از شهادت به وی “مدال صلیب طلایی (درجه ۱)” اعطا می شود. توماس دی وال (روزنامهنگار نویسنده و کارشناس اروپای شرقی و قفقاز اهل انگلستان است) در کتاب “باغ سیاه، ارمنستان و آذربایجان در جنگ و صلح” می نویسد نیروهای آذربایجان در نبرد کارواچار ۱۵۰۰ نفر از نیروهایش را ازدست داد.