گزارش برپایی نمایشگاه چهره های تاثیر گذار ارمنی در هنر ایران
سخن آغازین
مناسبات موجود بین اقوام ایرانی و ارمنی به قدمت تاریخ و فرهنگ آنان است.ایرانیان و ارمنیان علاوه بر خویشاوندی نژادی به دلیل همسایگی و همجواری مشترکات بسیاری در آیین ها،باورها و زمینه های فرهنگی دیگر با یکدیگر دارند.این همزیستی که همواره با حسن نیت و مسالمت همراه بوده،خود منشاء آثار ارزنده ای نیز شده است.با وجود این نیاز مبرم به شناساندن هرچه بیشتر فرهنگ و ادب ،تاریخ و تمدن غنی ملت ارمنی وجود داشته است.
تاسیس موسسه ترجمه و تحقیق هور در سال ۱۳۶۱ توسط تعدادی از روشنفکران ارمنی به همین مناسبات بوده، که توانسته است با فعالیتهای گسترده خود و از طریق همکاریهای متقابل،با برگزاری جلسات سخنرانی،ترتیب دادن نمایشگاههای هنری،تهیه فیلمها،ترجمه و چاپ کتابهای متعدد ،انتشار فصلنامه “پیمان” و غیره گام مثبتی در این زمینه بردارد.
در طی این سالها فعالیتهای موسسه “هور” بازتاب گسترده ای در بسیاری از رسانه های خبری کشور داشته است.عمده دستاورد موسسه “هور” جایگاهی است که آن بعنوان مرکزی قابل اطمینان برای پژوهشگران و خدمتگزاران به تاریخ و فرهنگ و ادب کسب کرده است.
به جرئت می توان گفت، به غیر از ارمنستان،تنها کشوری که هنر ارمنیان در آن رشدکرده و بالیده ایران است. این مدعی را،که هنر ارمنیان با هنر ایرانیان در هم آمیخته، است، می توان با مطالعه و واکاوی آثار بجای مانده از هنرمندان ارمنی، در ساخت ۳۳ پل در اصفهان گرفته تا تذهیب های استاد کلارا آبکار، نت های موسیقی روبن گریگوریان و نقاشی ها و بناهای بیشمار بجای مانده از هنرمندان ارمنی به اثبات رساند. از اینرو، موسسه “هور” بنابر رسالت خود در شناساندن فرهنگ ارمنیان به ایرانیان، معرفی بزرگان هنر ارامنه به جامعه ایرانی و نسل جوان امروزی که در این کشور زندگی میکنند و نمیدانند گذشتگانشان چه کرده اند و یاد آوری و تجلیل از هنرمندان ارمنی که باعث سربلندی ارمنیان در ایران گشتند ،مبادرت به برپایی نمایشگاهی با عنوان “ارمنیان ایران” کرده است که به معرفی چهره های تاثیر گذار و بعضا ماندگار هنری می پردازد.
مختصری درباره نمایشگاه:
فکر برپایی یک نمایشگاه که به توان در آن به معرفی هنرمندان ارمنی ایران پرداخت به بیش از یک دهه قبل باز می گردد. اما گستردگی مکتب های مختلف هنری و وجود هنرمندان بیشمار، سالها مانع از برپایی این نمایشگاه گردید و از آنجا که موسسه ترجمه و تحقیق هور یک نهاد تخصصی در زمینه هنر نمی باشد برپایی چنین نمایشگاهی میتوانست ریسک بالایی از خطا را شامل شود. اما پس از یک دهه بررسی و جمع آوری اطلاعات و کسب تجربه در زمینه برپایی نمایشگاه هایی با مقیاس کوچکتر و برگزاری همایش ها و بزرگداشت های مختلف نظیرمراسم بزرگداشت دست اندرکاران ارمنی تلویزیون و سینمای ایران(۱۳۷۰) بزرگداشت سه مینیاتوریست ارمنی (۱۳۷۹)، بزرگداشت سه معمار ارمنی(۱۳۸۱) در تهران و ایروان،نمایشگاه کلیساهای ارامنه ایران(۱۳۸۲)،صنعت چاپ و مطبوعات ارامنه (۱۳۸۴) برگزاری شب ادبیات ارمنی(۱۳۸۴)، بزرگداشت دکتر آرمن حق نظریان(۱۳۸۸) بزرگداشت روبن گریگوریان(۱۳۹۰) و از همه مهمتر وجود فصلنامه پیمان که دیگر پانزده سال از تاریخ انتشار آن میگذشت و به عنوان مرجعی معتبر در کتابخانه های دانشگاه های ایران در اختیار محققین و دانشجویان قرار دارد و منبعی مستند از مطالب مربوط به هنرمندان ارمنی را شامل میشد عزم موسسه هور را بر ای برپایی این نمایشگاه در سال ۱۳۹۱ راسخ تر نمود.
هئیت مدیره موسسه هور در دی ماه سال ۱۳۹۰ مبادرت به تشکیل گروهی نمود که شامل ۱۲ نفر از اعضای جوان و با تجربه موسسه را شامل میشد.این گروه کار خود را با تقسیم سر فصلهای مختلف نمایشگاه بین اعضاء خود که شامل (معماری، گرافیک،عکاسی،نقاشی ،پیکره سازی،تئاتر و سینما، باله،شعر و ادبیات، و طلا و جواهر سازی) بود آغاز نمود.
در ماه های نخست مقرر گردید اعضای گروه در سر فصلهای تعیین شده تحقیق و تفحص نمایند و نامهای هنرمندان ارمنی را استخراج و به گروه انعکاس دهند. از اینرو اعضای گروه فعالیت خود را بصورت انفرادی و با برگزاری جلسات متعدد با هنرمندان و منتقدین هنر و تحقیق و تفحص در اسناد و مدارک موجود آغاز و پس از شش ماه لیست اولیه ای که مشتمل بر ۴۰۰ هنرمند ارمنی را شامل میشد ارائه نمودند. اما کار اصلی و دشوار اعضاء از زمانی آغاز گردید که لیست تهیه شده شامل نامهایی میشد که اکثرا یا در قید حیات نبودند و یا از سالها پیش در خارج کشور زندگی میکردند، و امکان بدست آوردن آثار از این هنرمندان در بازه زمانی مشخص امکان پذیر نبود و از سویی نیز محدودیت مکانی امکان معرفی همه هنرمندان ارمنی را امکان پذیر نمی ساخت. از اینرو اعضای گروه با برپایی جلسات مکرر و یاری جستن از نقطه نظرات کارشناسان و منتقدین هنر در نهایت تصمیم به گزینش هنرمندان و نامها و اثراتشان بر اساس فعالیت مستمر هنری ،کسب جوایز و افتخارات،پایه گذاری در مکتبی خاص،و طراحی و بجا گذاشتن اثری ملی تقسیم بندی نموده و مبادرت به برپایی نمایشگاه تحت عنوان “معرفی چهره های تاثیر گذار ارمنی در هنر ایران” نمود.
در نهایت نمایشگاه شامل قسمتهای زیر گردید:
*گالری نقاشان که شامل معرفی ۱۷ هنرمند با ارائه آثار
*گالری سینما و تئاتر که شامل معرفی ۲۹ هنرمند
*گالری عکاسان شامل معرفی ۸ هنرمند
*گالری موسیقی شامل معرفی ۱۸ هنرمند
*گاری پیکره سازی شامل معرفی ۴ هنرمند
*گالری گرافیک شامل معرفی ۵ هنرمند
*گالری معماری شامل معرفی ۱۲ هنرمند
*گالری طلا و جواهر سازی شامل معرفی ۲ هنرمند
*بخش تاریخچه صنعت چاپ در ایران
*نمایش لباسهای محلی بانوان ارامنه نقاط مختلف ایران شامل ۱۵ لباس
*پخش فیلمهای مرتبط با هنرمندان ارمنی در گالریها
*اجرای روزانه پیانو و ساز قانون در گالری ممیز توسط هنرمندان ارمنی
در کل این نمایشگاه از ۱۰۵ تابلو بصورت عکس و ۱۵ تابلو اورژینال از نقاشان و ۱۵ لباس محلی تشکیل گردید
گزارشی از برپایی نمایشگاه:
نمایشگاه چهره های تاثیر گذار ارمنی در هنر ایران در تاریخ ۳۰ دی ماه ۱۳۹۱ در چهار گالری (استاد ممیز،پاییز،زمستان و استاد میرمیران) خانه هنرمندان ایران گشایش یافت.و میزبان عموم علاقمندان و بازدید کنندگان قرار گرفت.
ابتدا مقرر بود نمایشگاه ۶ بهمن ماه بکار خود پایان دهد اما بعلت استقبال بی نظیر هموطنان از نمایشگاه و بنا به درخواست مدیریت خانه هنرمندان نمایشگاه تا روز ۸ بهمن ماه ادامه یافت.
در طول بر پایی نمایشگاه نزدیک به ۱۱ هزار نفر از نمایشگاه دیدن بعمل آورده و نمایشگاه از طرف خبرگزاریهای مختلفی نظیر خبرگزاری مهر،خبرگزاری جمهوری اسلامی،ایسنا، ایرنا، فارس، آریا، روزنامه ارمنی زبان آلیک، روزنامه بانی فیلم ،مردم سالاری،اعتماد،شرق و شبکه های تلویزیونی پرس تی وی،شبکه خبر،شبکه جهانی جام جم و سایتهای مختلف مورد پوشش کامل خبری قرار گرفت.
هیئت برگزار کننده در طول برپایی نمایشگاه با دعوت از بعضی هنرمندان سرشناس ارمنی نظیر لوریس چکناوریان،خانم لیلیت تریان،دکتر سیمون آیوازیان،سرژ آواکیان،واروژکریم مسیحی به نمایشگاه ضمن استفاده از تجارب آنها جهت توضیح آثار هنرمندان در بخشهای مختلف برای بازدید کنندگان،مصاحبه های چندی را با شبکه ها و رسانه های مختلف خبری ترتیب داد که در چند نوبت از شبکه های مختلف صدا و سیما جمهوری اسلامی پخش گردید.
در پایان نمایشگاه در غروب روز هشتم بهمن ماه بکار خود پایان داد.
بیانیه هیئت برگزار کننده در خصوص نمایشگاه
هنر ارمنیان ایران بخشی تفکیک ناپذیر از هنر ایران است. از همین رو کوشش شده بود تا نمایشگاهی نسبتا کامل از هنر ارمنیان ارائه شود .بدون شک نمایشگاه هایی از این دست کاستی هایی هم خواهد داشت از اینرو ،هئیت برگزار کننده نمایشگاه وظیفه خود میداند بعلت کاستیهای موجود از تمام هنرمندان گرانقدری که نامشان در این نمایشگاه از قلم افتاده پوزش بخواهد و امیدوار باشددر آینده با همفکری و یاری جستن از دیدگاه های این عزیزان کاستی های موجود را برطرف سازد.از طرفی نیز میبایست از همه کسانی که در برپایی این نمایشگاه ما را یاری رساندند تشکر نمائیم.