نفوذ بنیاد سوروس در ارمنستان
ایساک یونانسیان/پژوهشگر مسایل ترکیه و قفقاز
جورج سوروس کیست ؟
جورج سوروس، میلیاردر یهودی/مجار و آمریکایی است که با نام اصلی گیورگی شوارتز،در اوت ۱۹۳۰ در بوداپست، پايتخت مجارستان، به دنيا آمد. تحت فشار فزاينده‌يهودی‌ستيزی در اروپا و گسترش نازيسم، اين خانواده يهودی، نام خود را از شوارتز به سوروس تغيير داد.
جورج سوروس، تاجری است که بر اساس اطلاعات موجود روابط بسیار نزدیکی با دولت آمریکا و سازمان سیا داشته و در گسترش نفوذ آمریکا در کشورهای مختلف منجمله کشورهای تازه استقلال یافته از شوروی همکاری می کند. با وجود این که در اسرائیل به بنیاد سوروس به چشم یک تهدید نگاه می کنند اما برخی معتقدند بنیاد سوروس ارتباط تنگاتنگی با موصاد دارد. وی عمده ثروت خود را بر اساس معاملات پشت پرده بانکی و ایجاد بی ثباتی اقتصادی در برخی از کشورها مانند بریتانیا،تایلند،بلغارستان و مالزی بدست آورده است.
جورج سوروس
بنیاد سوروس (Soros Foundation)، با نام اصلی بنیاد جامعه باز (Open Society Institute OSI) متعلق به این میلیاردر می باشد که وی در سال ۱۹۹۳ تأسیس کرد. هدف این مؤسسه، آنگونه که خود عنوان می‌کند،ایجاد و حفظ ساختارها و نهادهای جامعه باز است. مؤسسه و رسانه‌های غربی فعالیت بنیاد مذکور را از کمک انسان دوستانه گرفته تا بهداشت عمومی و رعایت حقوق بشر و اصلاحات اقتصادی بیان می‌کنند. اما مخالفان این بنیاد مدعی‌اند که بنیاد سوروس تحت پوشش اقدامات بشر دوستانه اقدام به ایجاد انقلاب های مخملی در کشورهای مختلف نموده است. گفته می شود که با کوشش های این بنیاد تاکنون در جهان ۳۰ انقلاب مخملی روی داده است که از مهمترن آن ها می توان به انقلاب بولدوزی ۲۰۰۱ صربستان، انقلاب ۲۰۰۳ گرجستان،انقلاب ۲۰۱۰ قرقیزستان،انقلاب ۲۰۱۰ تونس،انقلاب بهار عربی ۲۰۱۱ مصر، انقلاب ۲۰۱۳ اوکراین و ۲۰۱۸ ارمنستان را نام برد. که بواسطه این انقلاب ها کشورها متحمل خسارات بسیار سنگین ارضی،انسانی و اقتصادی شده اند.
بنیاد سوروس در کشورهایی که حکومت از او تبعیت نمی کند مبادرت به ایجاد موسساتی بشر دوستانه می نماید که تحت پوشش آن، برنامه های خود را پیش می برد. امروزه عمده‌ترین فعالیت این بنیاد در حوزه کشورهای آسیای میانه و قفقاز است.بنیاد سوروس در بیش از ۳۰ کشور جهان از جمله جمهوری‌های آذربایجان، ارمنستان، اربکستان، اوکراین، گرجستان، روسیه، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان و مولداوی دارای نمایندگی‌های فعال می‌باشد.
فعالیت این بنیاد در بسیاری از کشورها مانند روسیه، ایتالیا و برخی دیگر از کشورهای اروپایی تحت تدابیر خاصی از سوی دولت ها کنترل می شود و بعبارتی بعنوان بنیادی ناخوشایند و تهدید جدی علیه منافع و امنیت ملی تلقی می گردد. لازم بذکر است که فعالیت این موسسه در کشور زادگاهش مجارستان در ۲۰۱۸ ممنوع اعلام و دفتر این موسسه نیز بسته شد. در حال حاضر این بنیاد در روسیه نیز از «آلکس ناوالنی» مخالف سرسخت سیاست های پوتین حمایت می کند.
بنیاد سوروس در ارمنستان
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پس از پایان جنگ اول قراباغ در سال ۱۹۹۴، بنیاد ها و سازمان های مختلفی با اهداف خاص به ارمنستان سرازیر شدند که در میان آن ها بنیاد سوروس با اختصاص بودجه ای کلان گوی سبقت را ربود.بنیاد سوروس اولین بار در ۱۹۹۷ و با تأئید «لوون تر پطروسیان» اولین رئیس جمهور ارمنستان، نمایندگی ای تحت عنوان «انستیتو جامعه باز» در ارمنستان تأسیس کرد. روند کاری بنیاد سوروس در ارمنستان نیز مانند کشورهای دیگر به این شکل بوده که تحت پوشش کمک های بشر دوستانه و اخلاقی یک مرکز مطالعاتی(انستیتو جامعه باز) را فعال کرده و سپس با ارزیابی مخالفان دولت با جذب و حمایت این افراد در کنار مطبوعات مخالف،زمینه را برای انقلابی آرام و به شکست کشاندن دولت و یا حکومت فراهم نموده است. روش متمایز این بنیاد در ارمنستان که سال های متمادی بروی آن کار شده سعی در دلسرد کردن مردم در زمان انتخابات بوده است. نمونه بارز آن را در همین انتخابات زودهنگام پارلمانی (۲۰۲۱) ارمنستان شاهد بودیم که بیش از ۵۰ درصد مردم در انتخابات شرکت نکردند.
تأمین طرح های صلح و دوستی قراباغ تا ایجاد شکاف بین روسیه و ارمنستان
از مهمترین اهداف پایه ای این بنیاد در ارمنستان تأمین مالی طرح های صلح و دوستی در خصوص مناقشه قراباغ بود که با ایجاد اختلاف و فاصله اندازی بین جوامع ارمنیان قراباغ و ارمنستان، سست نمودن عقاید ملی گرایی ارمنیان و ایجاد شکاف در روابط با روسیه آغاز گردید. این بنیاد با جذب افراد مخالف سیاست های روسیه سعی در ایجاد اختلاف بین روسیه و ارمنستان داشت که مهم ترین پایگاه آن کشور در قفقاز جنوبی شناخته می شود. بنیاد سوروس از طریق افراد و رسانه های مخالف و وابسته بخود به تشویش فضای سیاسی جامعه علیه روسیه پرداخت.
این بنیاد برای جذب افراد متخصص در ارمنستان سیاستی تحت عنوان «فراخوان مقاله» در موضوعات مختلف سیاسی،اجتماعی و فرهنگی مرتبط با ارمنستان برگزار و جایزه ای ۵۰۰ هزار دلاری نیز تعیین نمود. بنیاد سوروس با این روش توانست، ۴۵۰ کارشناس و متخصص ارمنی را شناسایی و بدور بنیاد سوروس گرد هم آورد که بسیاری از همان افراد امروز در بدنه اصلی دولت نیکول پاشینیان حضور دارند. این بنیاد در سال ۲۰۰۰،با اختصاص بودجه ای حدود یک و نیم میلیون دلاری در زمینه های،مذهبی،فرهنگی،رسانه های گروهی،آموزش،اینترنت،آزادی بیان،حقوق بشر و دادگاه ها، بیشترین نفوذ را در ارمنستان بین کشورهای مشترک المنافع داشته است. ذکر این نکته الزامی است که در خصوص مسایل حقوقی مطرح شده از سوی این بنیاد،دانشکده حقوق سیاسی و انستیتو قانون اساسی ارمنستان با این بنیاد همکاری نزدیکی داشته و دارند.
بنیاد سوروس با این اقدامات، فرهنگ ملی گرایی و مذهبی ارمنیان را که بعنوان پدیده ای پیچیده و عاملی تأثیر گذار و مهم در شکل گیری و بقای ملت ارمنی محسوب می شود مورد هدف قرار داد و بوسیله عوامل تربیت شده خود در ارمنستان طی سه سال گذشته موفق شد با نقض تدریجی عقاید و باورهای ملت ارمنی به این هدف خود دست یابد. اهانت به کلیسا،رژه همجنسگرایان در ایروان و تغییر متون کتاب های درسی را می توان از این دست اقدامات نام برد که بلافاصله پس از روی کار آمدن نیکول پاشینیان در ارمنستان اتفاق افتاد.
برخی از ابزارهای این بنیاد در ارمنستان
پس از بازگشایی دفتر« انیستیتو جامعه باز» ارمنستان، فردی بنام «گارگین چوگاسزیان» که همزمان مسئول هماهنگی دپارتمان انفورماتیک این بنیاد در «بوداپست،مجارستان» محسوب می شد به ریاست برگزیده شد. هدف اصلی نمایندگی بنیاد، ایجاد و توسعه دموکراسی (جامعه دموکرات و باز) در جمهوری ارمنستان اعلام شده است. کمک به ارمنیان جهت دسترسی آزاد و آسان به اطلاعات، حقوق شهروندی و دیگر زمینه ها و ابعاد علوم انسانی مرتبط با جامعه باز، حمایت و پشتیبانی از طرحها و پروژه های مرتبط، توسعه و تعمیم خلق وانتشار آثار علمی، حمایت از سازمان ها و مؤسسات غیر دولتی، برگزاری سمینارهای علمی، حمایت از مطبوعات و رسانه های گروهی غیردولتی و نیز پشتیبانی از طرحها و پروژه های مربوط به مسائل اقتصادی و قانونگذاری و … راهبردهای اصلی این بنیاد جهت تحقق هدف اصلی (توسعه و تعمیق دموکراسی) می باشند. در حال حاضر «لاریسا میناسیان» رئیس دفتر بنیاد سوروس در ارمنستان می باشد.
نیکول پاشینیان/لاریسا میناسیان
از اقدامات اولیه این بنیاد در ارمنستان حمایت های مالی در زمینه های آموزش،فساد اقتصادی،حقوق زنان،محیط زیست و مسایل ارتش بود. این بنیاد بر پایه همین موارد بود که نخستین تبلیغات منفی خود را آغاز کرد که بعدها مشخص شد که حداقل در مورد محیط زیست و ارتش این تبلیغات بر پایه دروغ و شایعه پراکنی استوار بوده است. اکنون به ابزارهای کار این بنیاد در ارمنستان می پردازیم.
۱-خرابکاران مجازی
گروهی از کارمندان مجازی این بنیاد می باشند که با ایجاد حساب های کاربری متعدد و دروغین در فضای مجازی مبادرت به تشویش اذهان عمومی کرده و ایده های بنیاد سوروس را بتدریج در این فضاها به نمایش می گذارند. نقطه هدف این خرابکاران مجازی آن دست از مردم جامعه هستند که کمتر اخبار رسمی را پیگیری کرده و در واقع جزء افراد کم سواد جامعه محسوب می شوند. این بنیاد با این روش توانسته برخی از افراد همسو با خود را نیز شناسایی و جذب تشکیلات خود نماید.
۲-خرابکاران خیابانی
این گروه شامل نوجوانان و جوانانی می باشند که بنیاد سوروس، طی برنامه های آموزشی و دانشگاهی توانسته است در ارمنستان جذب نماید.
وظیفه این افراد ایجاد اغتشاشات خیابانی در مواقع حساس سیاسی و اجتماعی ارمنستان می باشد. این افراد درگیری های عمدی با پلیس ایجاد کرده و گروهی نیز به فیلم برداری و پخش آن در فضای مجازی و محکوم کردن رفتار پلیس می پردازند.
۳-وکلای دادگستری و حقوق دانان
این دسته شامل حقوقدانان و وکلایی می باشند که از ۱۹۹۹ با حمایت های مالی بنیاد سوروس به تحصیل پرداخته و امروز وظیفه آنها، اعتراض و شایعه پراکنی در خصوص روش های برخورد پلیس با مردم و قوانینی است که پارلمان و دولت ارمنستان در زمینه های مختلف حقوقی وضع می نماید. این بنیاد از طریق این وکلا توانسته است اعتماد مردم را نسبت به کارکرد دولت، پلیس و شورای عالی امنیت ملی و… سلب نماید.
۴-رسانه های عمومی
بنیاد سوروس از طریق دفترش در ارمنستان توانسته است بسیاری از روزنامه نگاران و خبرنگاران را جذب کرده و در کنار رسانه هایی که خود تشکیل داده یا از آنها حمایت مالی می نماید طیف وسیعی از شایعه پراکنی و دروغ پردازی را رواج دهد. لازم بذکر است که تعداد بسیار زیادی از هنرمندان و فعالین اجتماعی ارمنستان نیز ندانسته از دنبال کنندگان این رسانه ها در فضای مجازی بوده و ناخواسته با این اخبار همسو شده و به اظهار نظر می پردازند که در نتیجه تحریک افکار عمومی را باعث می گردد. نمونه بارز این امر را می توان در تسخیر پاسگاه پلیس ایروان (۲۰۱۶) اشاره کرد که رسانه های وابسته به بنیاد سوروس شایعه پراکنی ها و حمایت های بسیاری از این گروه در فضای مجازی نمودند.
۵-ارتش
یکی از ارگان هایی که در تمام دنیا در تیر رس تبلیغاتی بنیاد سوروس قرار می گیرد ارتش می باشد.این بنیاد برای پیشبرد اهدافش توجه خاصی به وضعیت حقوق بشری سربازان می نماید. آنها کوچکترین مسئله ایجاد شده در ارتش را مشکلی عظیم جلوه داده و با انتقاد از افسران و ژنرال های بلندمرتبه به تشویش اذهان عمومی می پردازند. سپس آنها از طریق رسانه های سرسپرده، پیشنهادات خود را در خصوص تغییرات بنیادی در ارتش ارائه می دهند. جامعه ارمنستان نیز که علاقه و توجه خاصی به ارتش داشته بر اثر این تبلیغات منفی بدون اینکه در پی تصدیق خبر باشد موضع گیری منفی می نماید.
۶-مذهب،کلیسا، آموزش
از دیگر اهداف بنیاد سوروس، تحریف تاریخ ارمنستان و تاریخ کلیسای گریگوری ارمنی می باشد که بعنوان سمبل وحدت و ارزش های مذهبی بین ارمنیان دارای جایگاه ویژه ای است و حتی آن قشری نیز که کمتر تمایلات مذهبی دارد به آن بدیده احترام می نگرد. بنیاد سوروس که اصولاً مخالفت با مذهب می باشد از این طریق در پی سست نمودن ارزش های دینی ارمنیان است. بنیاد سوروس از طریق یک از مامورینش که در دولت نیکول پاشینیان سمت وزارت داشت، طرحی ارائه نمود که بواسطه آن می بایست تاریخ کلیسای ارمنی از کتاب های درسی حذف می شد. همچنین می بایست بازنگری اساسی ای در کتاب های درسی تاریخ صورت می گرفت.
نفوذ در بدنه دولت
«بنیاد سوروس» پس از ۲۲ سال فعالیت،تبلیغ و تشویش اذهان عمومی در ارمنستان، موفق شد این تئوری را که تمام بدبختی های ملت ارمنی حاصل فساد اقتصادی و قبضه حکومت توسط مقامات پیشین ارمنستان است بین جامعه ریشه دار و گسترش دهد. بر پایه همین تئوری بود که «لوون تر پطروسیان» اولین رئیس جمهور ارمنستان در سال ۲۰۰۷ دوباره در عرصه سیاسی ارمنستان ظاهر گشت و با تحریک افکار عمومی اتفاقات ۱ مارچ ۲۰۰۸ از سوی نیکول پاشینیان را رغم زد.بنیاد سوروس به فعالیت خود ادامه داد تا این که در جریان انقلاب آوریل ۲۰۱۸، بر موج اعتراضات ارمنستان سواری کرده و بالاخره توانست در بدنه اصلی حکومت صاحب کرسی های مهمی شود.
در زمان انقلاب جورج سوروس در توئیتی نوشت:
«حمايت قاطع از جامعه مدنی ارمنستان يک ضرورت حياتی برای زمان حال و آينده و دموکراتيک اين کشور است.»
لازم بذکر است که این روش و تئوری (القای قبضه حکومت) نقطه مشترک تمام انقلاب هایی بوده که توسط بنیاد سوروس در جهان مانند (تونس،گرجستان،قرقیزستان و…) انجام شده و وظیفه دولت دست نشانده محاکمه اعضای دولت های پیشین بوده است. این همان اتفاقی است که در ارمنستان نیز افتاد و روبرت کوچاریان محاکمه شد. این موضوع در مانیفست ۶۵ صفحه ای این بنیاد برای ارمنستان ذکر شده است.
این بنیاد پس از روی کار آمدن دولت پاشینیان، مانیفستی علنی و ۶۵ صفحه ای مبنی بر تغییرات بنیادین در ارمنستان منجمله قطع وابستگی ارمنستان از روسیه، خروج ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی و تعطیلی پایگاه نظامی روسیه در شهر گیومری و به شکست کشاندن مذاکرات صلح قراباغ، منتشر کرد که به نظر اکثر کارشناسان این تغییرات بنای نابودی ملت ارمنی را پایه گذاری می کرد. یکی از طرفداران سرسخت این تئوری ها «آرا پاپیان» عضو حزب (ساسناتسرِر) بود که بشدت از این تئوری دفاع کرد.
در این اعلامیه بنیاد سوروس به صورت واضح می نویسد:
«تنها راه جهت تغییرات بنیادین و رهایی از رژیم های گذشته، تمرکز و فعالیت بروی ارزش های ملی،تاریخی و فرهنگی ملت ارمنی است و ضروری است که به فاکتورهای آزادی اجتماعی تأکید شود.»
این بنیاد از ۲۰۱۸، نفوذ و نقش مهمی در قوای مقننه، مجریه و دادگستری ارمنستان داشته و می تواند طرح های خود را از طریق وکلا،نمایندگان پارلمان و وزرای خودی به اجرا در آورد. نمونه بارز این ادعا را می توان به موضوع گروگانگیری ۲۰۱۶ ایروان اشاره کرد که گروهی مسلح (ساسناتسرِر) به رهبری «واروژان آودیسیان» که دوستی نزدیکی با «گارگین چوگاسزیان» اولین مسئول دفتر این بنیاد در ارمنستان داشت به پاسگاه مرکزی پلیس ایروان یورش برده و تعدادی را گروگان گرفتند که در این بین سه افسر پلیس نیز کشته شدند. این اقدام با حمایت سرسختانه اعضای سوروسی حزب(پیمان شهروندی) خصوصاً نیکول پاشینیان روبرو شد که امروز حکومت را در اختیار دارند. تیم وکلای مدافعی نیز که برای اعضای گروگانگیر اختیار شد کاملاً از اعضای بنیاد سوروس تشکیل شده بود که البته گروگان گیرها بلافاصله پس از بقدرت رسیدن پاشینیان، از زندان آزاد شدند.
«واهه گریگوریان» که وکیل مدافع اتفاقات ۱ مارچ ۲۰۰۸ بود نیز در این تیم حضور داشت و ۱۰۰۰۰ دلار از بنیاد سوروس دریافت کرد. بنیاد سوروس در اقدام بعدی که در واقع اصلاح دادگاه قانون اساسی ارمنستان بود سعی کرد که واهه گریگوریان را بر مسند ریاست این دادگاه بنشاند که البته در این راه موفق نشد.
واهه گریگوریان
لازم به یادآوری است که «واروژان آودیسیان» در همان زمان اعلام کرد که هدف از این گروگانگیری و اقدام تشکیل حکومت جدید بوده است.وزارت خانه های فرهنگ، آموزش عالی و بهداشت نیز کاملا تحت اختیار افراد این بنیاد می باشند. از ۱۳۰ نماینده کنونی پارلمان ۳۱ نفر از اعضای این بنیاد بوده و در کمیسیون های مهمی همچون کمیسیون سیاست خارجی و کمیسیون امنیت ملی نیز کرسی هایی در اختیار دارند.بواسطه فعالیت های تخریبی اعضای همین بنیاد بود که در تابستان ۲۰۱۹،«انیستیتوی آموزش عالی» در ارمنستان تعطیل شد انیستیتویی که سال های متمادی در تهیه و تدوین کتاب های درسی ارمنستان فعالیت می کرد.
امروزه در ارمنستان بیش از ۴۰ رسانه متلعق به بنیاد سوروس وجود داشته که از این بین ۳۰ رسانه بصورت فعال حضور دارند و بیش از صد (NGO) ثبت شده که هفتاد (NGO) در زمینه های محیط زیست،حقوق زنان و کودکان و باصطلاح مذهب بسیار فعال می باشد. لازم به ذکر است که یکی از همین نهادها بود که پس از روی کار آمدن پاشینیان حملات علیه جاثلیق کلیسای اچمیازدین را تدارک دید و تاکنون نیز مجازات نشده اند.
طبق اسناد موجود، این بنیاد از بدو ورود به ارمنستان تاکنون ۵۳ میلیون دلار هزینه کرده است که در این بین ۳۵۰۰ نفر و ۱۶۰۰ (NGO) از این بنیاد مبالغی دریافت کرده اند. پنج میلیون دلار نیز از طریق این بنیاد به رسانه ها و خبرگزاری های ارمنستان تزریق شده است. مورد حائز اهمیت در این خصوص این است که قسمت عمده این مبالغ ما بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ پرداخت شده است.
افراد مهم و تاثیر گذار این بنیاد در ارمنستان و بدنه دولت پاشینیان
طبق تحقیقات برخی موسسات ارمنستان در حال حاظر این بنیاد داری بیش از ۳۰۰۰ عضو در ارمنستان می باشد، که از این بین اکثر آنها در مراکز حساس این کشور مانند رسانه ها،وزارت دادگستری(کانون وکلای دادگستری)،وزارت فرهنگ و آموزش، وزارت بهداشت، ارتش، وزارت امور خارجه و … مشغول به فعالیت می باشند. اما در این بین تأثیرگذارترین آنها که فعالیتشان آشکار بوده و تا به امروز نیز ادامه دارد به شرح ذیل می باشند:
- «لاریسا میناسیان»، رئیس کنونی دفتر «بنیاد جامعه باز» که از سال ۲۰۰۰ در این سمت مشغول به فعالیت بوده و ارتباط نزدیکی نیز با نیکول پاشینیان دارد.
- «هاروطیون ماروتیان»، رئیس موزه و انستیتو نسل کشی ارمنیان
- «ماسیس مائیلیان»، وزیر امور خارجه پیش از جنگ اخیر جمهوری آرتساخ
- «آرمن گریگوریان»، دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان
- «آلن سیمونیان»، نائب رئیس اول پارلمان ارمنستان
- «لنا نازاریان»، نائب رئیس دوم پارلمان ارمنستان
- «آرائیک هاروطونیان»، وزیر اسبق آموزش،ورزش،فرهنگ جمهوری ارمنستان در دولت پاشینیان
- «آرسن توروسیان»، وزیر اسبق بهداشت
- «زاروهی باتویان»، وزیر اسبق کار و امور اجتماعی
- «هوانس هوانسیان»، معاون وزیر آموزش ورزش،فرهنگ جمهوری ارمنستان
- «آرویک آناپیوسیان» معاون وزیر آموزش ورزش،فرهنگ جمهوری ارمنستان
- «آرتور ساکونتس»، ریس موسسه شهروندی هلسینکی شعبه ارمنستان
- «لیانا دالتاخاچیان» رئیس اسبق دفتر نیکول پاشینیان
- «رافائل آفریکیان» رئیس روابط عمومی دفتر نخست وزیری
- «آرسن خاراتیان»،بنیانگذار وبسایت خبری (آلیک مدیا) در گرجستان،شهروند آمریکایی،فراری از خدمت و اولین شخصی که پس از پیروزی نیکول پاشینیان در ارمنستان تئوری بخشش ترک ها را مطرح کرد.
- «دانیل ایانوسیان» رئیس موسسه پیمان شهروندان آگاه
هدف امروز بنیاد سوروس در ارمنستان چیست؟
آنچه امروز بنیاد سوروس در ارمنستان و آرتساخ می خواهد يک چيز است، تضعيف نفوذ روسيه و متعاقب آن به صفر رساندن آن. هدف بعدی قرارگاه نظامی روسيه واقع در گيومری ارمنستان و سپس خروج ارمنستان از سازمان پيمان امنيت جمعی و کشورهای مشترک المنافع و قرار گرفتن در منطقه نفوذ غرب و ترکيه است. وظيفه برخی محافل غربی که با دستان سوروس کار می کنند پيشبرد خط ضد روسی در ارمنستان است،که به طور خودکار به معنای پيشروی ترکیه در جهت ارمنستان و آذربايجان در جهت آرتساخ است. همانطور که در گرجستان اتفاق افتاد. گرجستان پس از براندازی عامل روسيه، از لحاظ سياسی، اقتصادی و امنيتی کاملاً تبديل به کشوری وابسته به ترکيه و آذربايجان شده است.
تمام سیاست های چند ماه گذشته دولت پاشینیان در برخورد با روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی اثبات همین موضوع است. اما در مورد ارمنستان،برخلاف گرجستان، اين وابستگی به وجود نمی آيد بلکه نابودی ارمنستان رقم می خورد. اما سوروسی ها علاقه ای به اين موضوع ندارند. آنها در حال حل يک مسئله جهانی با ماهيت ژئوپليتيکی هستند. برای آنها مهم نيست که در نتيجه همه اينها چه بلايی سر ارمنستان،آرتساخ و ملت ارمنی خواهد آمد.
