مقاله جديد شاهان گانداهاريان، تحليلگر سياسی و سردبير روزنامه «آزداک» چاپ بيروت
«پاريس فعالتر می شود و آنکارا را بيرون می راند»
اظهارات وزير خارجه ترکيه در باکو، برای حل منازعه به شرط ايفای نقش مشترک مسکو و آنکارا طبيعتاً بايد از سوی باکو تأييد می شد. بنابراین علی اف به صراحت گفت که ترکيه بايد به عنوان بازيگر در مذاکرات شرکت کند. اعلام اين نظر يک فرمول بندی از کل به جزء است.
علی اف در مورد نظريه «صلح ابدی»، تأكيد كرد كه حل و فصل سياسی درگيری قراباغ بايد با تضمين های كشورهای برجسته جهان تقويت شود و ممكن است تركيب آنها توسط روسای گروه مينسک سازمان امنيت و همکاری اروپا روسيه، فرانسه و ايالات متحده محدود نشود. و سپس تأکيد می کند:
«مطمئناً، ترکيه به عنوان يک کشور بزرگ، به عنوان همسايه ما، همسايه در قفقاز جنوبی، حق شرکت در ماموريت ميانجي گری را دارد، که پس از پايان درگيری های گسترده نظامی انجام خواهد شد. با توجه به اينکه ماموريت فعلی ميانجي گری گروه مینسک طی ۲۸ سال هيچ نتيجه ای نداشته است، و منجر به انفعال شده. اکنون بايد با يک رويکرد عملگرا پيش برويم که می تواند واقعاً تأثير مثبتی بر حوادث منطقه داشته باشد، برای کاهش تشديد، برقراری صلح پايدار، توسعه همکاری. و البته اول از همه، من فکر می کنم آنها ترکيه و روسيه هستند».
پيام به شرح زير است. قالب فعلی ميانجي گری سازمان امنيت و همکاری اروپا برای عملی و موثر بودن غيرفعال شده است.
در همه اين ها نکاتی وجود دارند که بايد روشن شوند. اول از همه ، واضح است كه با جدا كردن روسيه از قالب فعلی، اتهامات انتقادی متوجه فرانسه و آمريكا است كه روند حل و فصل را غير فعال كرده اند. اين يک پيشنهاد، برای اخراج اين دو کشور است که آنکارا و باکو به طور متوالی و با تکميل کردن يکديگر دائماً ارايه می دهند. ضمناً، تغيير قالب موجود، هميشه توسط باکو مطرح شده بود اما نکته مهم در اينجاست که کشورهايی که بايد اقدام به ميانجي گری کنند به وضوح از سوی باکو مشخص شده اند.
مشکل اصلی در اين مورد اين است که نه تنها يک طرف مشخص در درگيری ، بلکه کشوری که مستقيماً جنگ را تحريک کرده، در جنگ شرکت کرده و حتی جنگ را نيز اداره کرده است، اکنون ادعای ميانجي گری می کند. درگيری ترکيه قبلاً توسط جامعه جهانی محکوم شده است.
چاووش اوغلو و علی اف در اظهارات خود، در واقع نه تنها با سازمان امنيت و همکاری اروپا، جامعه بين المللی و بسياری از کشورها مخالف هستند، که با اشاره به قالب مشخص شده توسط سازمان امنيت و همکاری اروپا، خواستار پايان سريع جنگ و بازگشت به ميز مذاکره هستند. علاوه بر اين، آنها همچنين مخالف شورای امنيت سازمان ملل هستند که بيانيه آن نيز به همان قالب ميانجي گری موجود اشاره دارد.
پديده های علت بروز جنگ هنوز هم مورد تجزيه و تحليل نظامی – سياسی قرار خواهد گرفت. اکنون مشخص شده است که اعلاميه های مربوط به بازگشت مذاکرات بايد تشديد شود. فرانسه پيش از اين اعلام کرده بود که (بحث ها) در ژنو آغاز می شود (کلمه “مذاکره” هنوز استفاده نشده است) و در مسکو ادامه خواهد يافت.به همين مناسبت وزير امور خارجه فرانسه به مداخله نظامی ترکيه در آرتساخ اشاره کرد.
فرانسه بدليل شرايط، به عنوان يک کشورعضو روسای مشترک و روش جديد پيشنهاد شده توسط رئيس جمهور اين کشور، ابتکار عمل را در دست گرفته است. فرانسه به عنوان يکی از همکاران گروه روسای مينسک در اينجا حضور دارد … روسيه به عنوان مقصد بعدی، ميزبان است . عليرغم اينکه هيچ اشاره ای به ايالات متحده نشده است ، مشخص است که کار در همان قالب مأموريت ميانجيگری مجدداً آغاز خواهد شد ، البته به روشی متفاوت. وزير امور خارجه جمهوری ارمنستان در حال عزيمت به مسکو است.
در بيانيه علی اف يک مولفه مهم وجود دارد که از سرگيری مذاکرات را با پايان جنگ مشروط می کند. جنگ ادامه دارد، اما بحث و گفتگوهايی آغاز می شود که اصولاً زمينه را برای از سرگيری مذاکرات فراهم می کند.
اگر بپذيريم که مذاکرات آغاز خواهد شد، نشانگر آن است که باکو نتوانسته مشکلی را از نظر نظامی حل کند، اين بار به ياد خواهيم آورد که مشکل ديپلماتيک نيز به اين روش حل نشده است. مذاکرات با يک روش جديد آغاز خواهند شد، اما در همان قالب موجود انجام خواهند پذيرفت. پيش فرض ها نشان می دهند کشوری که جنگ را تحريک می کند و تروريسم را گسترش می دهد به سختی می تواند نقش ميانجي گری پيدا کند. جامعه جهانی با اين همه محکوم کردن آنکارا، در اعطای چنين اختياری به آنکارا با مشکلات جدی روبرو خواهد شد.
منبع: https://armenpress.am/arm/news/1030793.html
